Hoewel ze wel gelooft dat het aardse leven al miljarden jaren oud is, toonde de CDA-bewindsvrouw zich kritisch over de evolutieleer. In haar internetdagboek schreef ze niet te geloven in een toevallig ontstaan. Ze gaf blijk van interesse in Intelligent Design (ID), een Amerikaanse stroming die uitgaat van een „bewust ontwerp”, en daarmee aanschurkt tegen het creationisme.

In de Volkskrant werd Van der Hoeven zaterdag bevraagd over het vooral in Amerika sterk oplaaiende debat over schepping en evolutie. Daarbij gaf ze aan dat er wat haar betreft ook in Nederland een breed debat komt en dat ze zelf binnenkort begint met een hoorzitting waarbij wetenschappers met tegengestelde meningen welkom zijn.

Van der Hoeven wees erop dat de drie monotheïstische godsdiensten alle de schepping door een Schepper leren. Zelf ziet ze „mogelijkheden om hiermee verbindingen te scheppen.” Die moeten volgens de bewindsvrouw „vooral in het academisch debat gelegd kunnen worden.”

PvdA-kamerlid Hamer, die onlangs schriftelijke vragen stelde over uitspraken van een protestants-christelijke schooldirecteur, reageert verbijsterd op de uitlatingen van de minister. „Ik had verwacht dat de minister afstand zou nemen van die affaire bij het Augustinuscollege in Groningen, waar de rector geen biologieleraren aanneemt die alleen in evolutie geloven. Dit was het laatste wat ik had verwacht. Maar ik kan haar niet verbieden een debat te organiseren.”

De drie coalitiepartijen hebben evenmin behoefte aan een breed debat. Volgens CDA-kamerlid De Vries hoeft de minister geen discussie op gang te brengen, omdat er geen taboe op het onderwerp rust. Wel vindt hij het prima als Van der Hoeven op haar ministerie gesprekken erover aanmoedigt. VVD-kamerlid Balemans zit „niet te wachten op een minister die ons terug gaat voeren naar de jaren vijftig, zoals dat nu gebeurt in de Verenigde Staten.” Wat hem betreft moet Van der Hoeven zich „eerst maar eens richten op beleidsmatige zaken zoals het verminderen van het aantal drop-outs en het aankomende lerarentekort.”

D66-kamerlid Lambrechts noemt de opmerking van minister Van der Hoeven „vijf stappen terug. Zes jaar geleden hebben wij afgesproken dat alle scholen de evolutietheorie zouden onderwijzen. De minister wekt op z’n minst de suggestie dat de ID-leer een gelijkwaardige leer is.”

LPF-kamerlid Kraneveldt vraagt zich af of Van der Hoeven het als haar taak ziet de „ID-gedachte” door te laten klinken in het onderwijs. Als dat het geval is, is volgens haar de scheiding van kerk en staat in het geding.

Ook van wetenschappers krijgt Van der Hoeven kritische reacties. Hoogleraar genetica en columnist Ronald Plasterk noemt haar uitspraken een „beetje gek.” Van hem mag de ID-leer niet wetenschappelijk heten. „Je hebt het rijk van de feiten en het rijk van zingeving. Dat zijn twee dingen. Die hoeven niet met elkaar in strijd te zijn, zolang ze maar gescheiden blijven.”

Plasterk is uitgenodigd voor de hoorzitting die Van der Hoeven wil beleggen, maar heeft weinig zin om in debat te gaan met mensen die de evolutietheorie geheel of gedeeltelijk afwijzen. Dat geldt ook voor de eveneens uitgenodigde medicus Pieter Borst. „Moet ik een debat aangaan met creationisten? Nee, zo krijgen marginale zaken meer aandacht dan ze verdienen.”

Biofysicus Cees Dekker uit Delft heeft wel interesse. Uit zijn handen ontvangt minister Van der Hoeven binnenkort een boek over Intelligent Design. „Ik kijk uit naar het debat”, zegt hij. „Ik doe onderzoek naar de bouwstenen van het leven en heb daarbij te maken met de wetenschappelijke feiten. Maar waar die ophouden, begint de interpretatie. Daar kun je toch interessant over discussiëren?”

Ook SGP-kamerlid Van der Vlies spreekt van „een zinvolle agendering.” Hij erkent dat in de politiek is afgesproken dat alle scholen, ook christelijke, informatie moeten geven over de evolutieleer, maar hij vraagt zich af „of het dan omgekeerd ook zo is dat op openbare scholen eerlijke, objectieve aandacht besteed wordt aan het scheppingsverhaal.” Volgens de SGP’er is er „alle reden om deze discussie te voeren.”