Bush prijst Baltische staten tijdens bezoek
De Amerikaanse president George Bush heeft zaterdag de nieuwe democratieën in de Balitsche staten geprezen. Hij deed dat tijdens zijn bezoek aan Letland, de eerste bestemming op zijn rondreis door Europa ter gelegenheid van de zestigste verjaardag van het einde van de Tweede Wereldoorlog.
In de Letse hoofdstad Riga gaven Bush en de presidenten van het gastland en Estland en Litouwen een gezamenlijke persconferentie na afloop van hun top. De ontmoeting met Bush is Rusland een doorn in het oog, omdat de presidenten Arnold Ruutel van Estland en Valdas Adamkus van Litouwen op 9 mei niet in Moskou zullen zijn als daar het einde van de Tweede Wereldoorlog wordt herdacht. Bush reist zondag vanuit Nederland naar Rusland.
Ruutel en Adamkus wezen de Russische uitnodiging af, onder verwijzing naar de bezetting van hun landen door de Sowjet-Unie. Hun Letse collega Vaira Vike–Freiberga gaat wel, juist om te benadrukken dat Letland een onafhankelijk land is geworden. De Baltische staten werden meteen na de Tweede Wereldoorlog door Stalins Sowjet-Unie bezet en kregen pas in 1991 hun onafhankelijkheid terug.
„Hun economieën bloeien, de inwoners mogen hun meningen uiten en als gevolg daarvan zijn ze geaccepteerd in de Europese Unie en de NAVO en is de wereld beter af", zei Bush lovend over de Baltische landen, die vorig jaar toetraden tot beide organisaties. Hij noemde democratieën „vreedzame landen die niet met elkaar vechten en goede buren". „Ik denk dat landen zich prettig zouden moeten voelen met democratieën langs hun grenzen", zei Bush over de relatie van Rusland met zijn Baltische buurlanden.
Hij ging echter niet zo ver hun eis te steunen dat Rusland zijn excuses aanbiedt voor de decennia van sovjetbezetting. „Ik erken dat in het westen het einde van de Tweede Wereldoorlog vrede betekende, maar dat het in de Baltische staten bezetting en communistische onderdrukking bracht", zei Bush. Hij zei echter ook dat de Russische president Vladimir Poetin „volledig begrijpt dat er veel frustratie en woede bestaat over wat er gebeurd is" in de Baltische landen.
Poetin weigert de Baltische landen excuus aan te bieden. In Moskou prees hij het Rode Leger als de bevrijder, niet de bezetter, van het oosten van Europa. „Onze mensen hebben niet alleen hun eigen land verdedigd, maar elf Europese landen bevrijd", aldus de Russische president. Hij zei dat nadat hij een krans had gelegd bij een monument voor Russische oorlogsslachtoffers.
Bush had zaterdagmorgen met zijn Baltische collega’s kransen gelegd bij het vrijheidsmonument in het centrum van Riga. In de omgeving hield de politie ongeveer dertig leden aan van de radicale Nationale Bolsjewieken. De opgepakte pro–Russische betogers hadden rookbommen gegooid en geprobeerd de veiligheidszone binnen te dringen die was ingesteld voor het bezoek van de Amerikaanse president.