Nederland dreigt bestuurlijk dicht te slibben
Nederland dreigt dicht te slibben, niet slechts in files, maar ook bestuurlijk, omdat de verschillende overheden niet goed kunnen samenwerken. Dat blijkt uit een onderzoek in opdracht van de provincie Zuid–Holland dat woensdag openbaar is gemaakt.
De Onderzoekscommissie Stagnatie Infrastructurele Projecten onderzocht waarom het soms zo lang duurt om wegen en railverbindingen aan te leggen of te verbeteren. Aanleiding waren klachten van burgers over sommige werkzaamheden.
De commissie selecteerde vier projecten voor haar onderzoek: de N470 (een provinciale weg in de gemeenten Pijnacker en Berkel en Rodenrijs), het 3 in 1 project (verlenging en uitbreiding van het wegennet in het Westland), de RandstadRail (lightrailverbinding Den Haag, Zoetermeer, Rotterdam) en A4/W4 (verbreding A4 bij Leiden).
De belangrijkste vertraging zit vooral in de voorfase van de projecten. Er is gebrek aan ’bestuurlijk commitment’, zowel bij de provincie als bij gemeenten. Dat wil zeggen dat de samenwerking vaak met een verborgen agenda verloopt. Gemeenten, stadsgewesten, stadsregio’s en provincie spelen hun eigen belangen onderling of in strategische combinaties uit. Pijnlijke keuzes worden te vaak vooruitgeschoven. Dat er zo veel partijen bij een project zijn betrokken, is niet het probleem, aldus de commissie, maar de manier waarop ze er mee omgaan.
Een ander probleem is dat er geen duidelijke projectstructuur en –organisatie bestaat. Ambtenaren beschikken wel over vakkennis maar zijn niet in staat de processen binnen een project te sturen en te begeleiden. Er is te weinig inzicht in kansen en bedreigingen, bestuurlijke en maatschappelijke krachtvelden, bevoegdheden en wetten. Ook de vele personele wisselingen tijdens de projectduur helpen hier niet aan mee.
Uit de praktijk blijkt een behoefte aan een model voor ideale besluitvorming, maar dat is volgens de commissie slechts zeer beperkt haalbaar in verband met de grote diversiteit in projecten en besluitvorming. De onderzoekers concluderen verder dat de overheid zich te weinig aan termijnen bindt, terwijl er voor burgers en organisaties wel strikte termijnen gelden.
Om bestuurlijk niet dicht te slibben en onnodige vertragingen in dit soort projecten tegen te gaan, moet bovendien de regelgeving eenvoudiger, vindt de commissie. Er moet meer politieke discussie ontstaan over de verdeling van bevoegdheden en de mogelijkheid om bepaalde procedures te vereenvoudigen.
