Dr. Jonathan Chao vatte eind vorige week in Taipeh kort samen wat tijdens een eendaags congres van Chinese theologen was gezegd over de theologie van Watchman Nee. Deze lekenprediker had grote invloed op de Chinese huisgemeenten. Enerzijds benadrukte hij een ernstige spiritualiteit. Anderzijds ging hij theologisch een geheel eigen weg.

„Het is betreurenswaardig dat Nee schreef over Romeinen 6-8, maar Romeinen 5 daarbij oversloeg”, concludeerde Chao. Zou hij de volgorde van de Romeinenbrief hebben aangehouden, dan had hij ook beter begrepen wat Paulus zei over de manier waarop de zonde functioneert in het leven van een gelovige.”

Het congres werd bijgewoond door zo’n zestig theologen uit Taiwan, Korea, Hongkong en China. Bestuursleden van alle afdelingen van China Ministries International (CMI) waren, voorafgaande aan hun jaarlijkse internationale ontmoeting, aanwezig.

De theologie van Watchman Nee heeft zeker 85 procent van de Chinese huisgemeenten beïnvloed, stelde dr. Chao. „In bemoedigende zin, maar ook tot geestelijke schade voor miljoenen Chinezen in zowel de huisgemeenten als de Drie-Zelfkerk”, voegde hij eraan toe.

Chao studeerde theologie aan het Westminster Theological Seminary in Philadelphia onder Cornelius van Til. Op dit moment is hij internationaal directeur van China Ministries International (CMI).

In tegenstelling tot de gereformeerde mensvisie, die zegt dat mensen een lichaam en een ziel hebben, leerde Watchman Nee volgens dr. Chao een drieheid. Een mens bestaat volgens hem uit lichaam, ziel en geest. Het lichaam vormt de buitenste mens, het voorhof; de ziel is de uiterlijke mens, het heilige; en de geest de innerlijke mens, het heilige der heiligen.

De visie van Watchman Nee werd vanuit gereformeerd perspectief onder kritiek gesteld door vooral Chinese theologen en de Amerikaanse theoloog en filosoof dr. A. McCafferty. De laatste is verbonden aan het CMI en docent aan een theologisch seminar op Taiwan. De aard van de conferentie bracht met zich mee dat vrijwel alleen het mensbeeld van Nee aan de orde kwam en de andere verworvenheden van de lekenprediker buiten beschouwing bleven.

Dr. Chao, dr. Amos Wang en dr. McCafferty gebruikten behalve bijbelse argumenten citaten van vooral Calvijn en Luther om het mensbeeld van Nee van vraagtekens te voorzien. McCafferty kwam zelfs tot de conclusie dat ook zijn godsbeeld veel manco’s vertoont. „De theologie van Watchman Nee voert juist bij het Evangelie vandaan. Ze doet veel mensen denken met God verbonden te kunnen zijn zonder de toegerekende gerechtigheid van Christus.”

Een zeer klein deel van de aanwezigen reageerde afwijzend op de kritiek die werd uitgeoefend op de theologie van Watchman Nee. „We moeten ons niet druk maken over theologische en dogmatische vragen. We moeten slechts Christus verkondigen en aandringen op bekering.”

Dr. Chao verklaarde de zelfstandige theologische weg die Nee ging mede vanuit de druk van de Communistische Partij om, los van het Westen, een eigen Chinese theologie te ontwikkelen. In reactie hierop stichtten behoudende presbyterianen het North China Theological Seminary in Tengxiang, in de provincie Shandong. Oprichter was dr. Hays, die in Princeton had gestudeerd en een systematische theologie schreef.

Dr. Chao stelde dat zowel de calvinisten als de lutheranen in China in hun mensvisie altijd de dichotomie -de mens is ziel en lichaam- hebben aangehangen, en niet de trichotomie -de mens is ziel, lichaam en geest-, zoals Nee die leerde. De visie van Watchman Nee heeft ook tot gevolg gehad dat men zich niet meer inzette voor de hervorming van de maatschappij en wars werd van theologiseren, merkten theologen tijdens de discussie op.