Onlangs gaf de commissie, onder voorzitterschap van Jim Saxton, een verklaring uit waarin de beschuldigingen „ernstig” worden genoemd. De bank zou onder meer voor tientallen miljoenen dollars fouten hebben gemaakt in zijn boekhouding. Vervolgens werden die fouten verdoezeld met ad-hocbijstellingen.

Ook zou de instelling de interestkosten van obligatieleningen die door de Wereldbankgroep waren uitgeschreven, veel te laag berekend hebben. Het topmanagement van de bank, inclusief bankpresident James Wolfensohn, was daarvan op de hoogte.

Hoewel het probleem kennelijk al enkele jaren bekend was, deden managers alsof ze van niets wisten toen een accountant aan de bel trok. De accountant zou vervolgens onder druk gezet zijn. Ook andere klokkenluiders beweren dat ze slachtoffer zijn geworden van wraakacties. Volgens sommige congresleden zijn er nog meer beschuldigingen, maar die zijn niet openbaar gemaakt.

Een woordvoerder van de Wereldbank ontkent alle beschuldigingen. „Wij hebben ze zelf al onderzocht en er is gebleken dat ze ongegrond zijn”, aldus David Theis van de Wereldbank. „We zullen de commissie dan ook graag alle informatie verstrekken die nodig is voor het onderzoek.”

Volgens het Government Accountability Project (GAP), een Amerikaanse organisatie die transparantie wil bevorderen en klokkenluiders verdedigt, hebben drie werknemers de beschuldigingen geuit.

Eén werkneemster zegt dat ze melding heeft gemaakt van corruptie bij een project van de Wereldbank in Oost-Afrika. Ze doorliep een interne klachtenprocedure, maar werd daarna overplaatst naar een min of meer fictieve functie, waarvoor ze zelfs geen eigen bureau kreeg. Uiteindelijk werd ze naar huis gestuurd.

De werknemers zeggen dat het Department of Institutional Integrity (INT), een afdeling die speciaal in het leven werd geroepen om fraude en corruptie bij projecten van de bank te rapporteren, de hoofdschuldige is als het gaat om intimidatie van klokkenluiders. Het GAP stelde vorige week dat de Wereldbank een „cultuur van corruptie” aanmoedigt.

De Wereldbank is de grootste kredietverstrekker in ontwikkelingslanden. Samen met het Internationaal Monetair Fonds (IMF) is de instelling een van de belangrijkste architecten van de wereldeconomie. De Wereldbank en het IMF worden gedomineerd door de rijke landen en vooral door de Verenigde Staten, hun grootste aandeelhouder.

Volgens het Budgetkantoor van het Amerikaanse Congres hebben de VS een aandeel van 14 tot 22 procent in de Wereldbank. De Wereldbank verstrekte vorig jaar voor 20 miljard dollar (14,9 miljard euro) aan leningen. „Het kan zijn dat bij deze zaak misbruik is gemaakt van belastinggeld”, zei Christopher Frenze, uitvoerend directeur van de onderzoekscommissie. „Het is dan ook legitiem dat het Congres, dat moet waken over de besteding van belastinggeld, een onderzoek instelt.”

De beschuldigingen komen op een voor de Wereldbank cruciaal moment. Hoogstwaarschijnlijk zal de Amerikaanse onderminister van Defensie, Paul Wolfowitz, de nieuwe voorzitter worden.