De woordvoerder noemde de algehele toestand van de kerkvorst zichtbaar slecht. Eerder op de dag meldde het Vaticaan nog dat de paus helder en bij bewustzijn was. Verscheidene Italiaanse media meldden vrijdagavond echter dat hij het bewustzijn heeft verloren.

Ondanks zijn broze gezondheid benoemde de paus afgelopen maand nog zeventien nieuwe bisschoppen en aartsbisschoppen. Hij vierde vrijdagochtend vroeg de mis en voerde overleg met zijn staf en verscheidene kardinalen.

Kardinaal Camillo Ruini, vicaris-generaal van het bisdom Rome, bracht vrijdagochtend eveneens een bezoek aan de paus. Hij zei dat hij met de kerkvorst had gebeden en dat die kalm en bij bewustzijn was. Ruini is volgens de traditie belast met de taak het overlijden van de paus bekend te maken.

De verslechtering in de gezondheidssituatie van de katholieke leider trad donderdag in, toen de ene complicatie op de andere volgde. Hij kreeg hoge koorts als gevolg van een ontsteking aan de urinewegen. De kerkvorst reageerde aanvankelijk goed op een antibioticabehandeling, maar werd aan het begin van de avond getroffen door een hartstilstand en een bloedvergiftiging.

Geestelijken dienden de paus donderdagavond het laatste oliesel toe. Dat is het sacrament der zieken, waarbij zij met gewijde olie worden gezalfd en er voor hen wordt gebeden. Het was de tweede keer dat de paus het sacrament toegediend kreeg. Dat gebeurde ook nadat de Pool in 1981 was neergeschoten.

De paus heeft er voor gekozen niet terug te keren naar de Gemelli-kliniek in Rome. Daar werd hij tijdens zijn 26-jarige pontificaat talloze keren opgenomen, waarvan twee keer de afgelopen twee maanden. Zijn artsen respecteren die wens en behandelen hem in zijn eigen appartement in het Vaticaan.

Volgens de voormalige privé-secretaris van de paus, de Ierse bisschop John Magee, is die beslissing een teken dat de kerkvorst klaar is te sterven. De bisschop was ook bij de paus ten tijde van de aanslag op diens leven in 1981.

De paus, die de Room Katholieke Kerk sinds 1978 leidt, heeft de afgelopen twee maanden 28 dagen doorgebracht in de Gemelli-kliniek. Hij was nog herstellende van een keeloperatie die hij ruim een maand geleden onderging. Toen werd een buisje in zijn keel geplaatst om het ademen te vergemakkelijken. Hij had daar moeite mee als gevolg van complicaties bij een griepinfectie.

Tijdens de paasdagen werd al duidelijk dat het niet goed ging met de kerkvorst. Hij verscheen slechts kort voor zijn raam en was niet in staat de traditionale paaszegen (urbi et orbi) uit te spreken. Bij alle andere vieringen in de week voor Pasen moest de paus verstek laten gaan. Dat was sinds zijn wijding in 1978 niet eerder voorgekomen.

Op het Sint Pietersplein in Rome hebben zich duizenden gelovigen, journalisten en andere belangstellenden verzameld. Miljoenen katholieken wereldwijd bidden voor de de paus. In zijn geboorteland Polen stroomden de kerken vrijdagochtend vroeg al vol.

In Italië zijn de campagnes voor de regionale verkiezingen, die voor zondag en maandag op het programma staan, stilgelegd. Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken Giuseppe Pisanu liet vrijdag evenwel weten dat de stembusgang gewoon zal doorgaan.