Het vuur, de volksoploop, de enorme dreunen, de ongekende verwoesting, de doden en gewonden. De zaterdagmiddag van 13 mei 2000 staat Jurgen van Houdt (44) in het geheugen gegrift. Hij woonde destijds in Enschede. Zijn inmiddels overleden vader, ds. A. (Anthon) van Houdt, was daar toen predikant van de gereformeerd vrijgemaakte Noorderkerk.

„Mijn kameraad Daniel de Wolff en ik gingen die zonnige zaterdagmiddag de stad in om een cadeautje voor Moederdag te kopen”, vertelt Van Houdt. „We kregen door dat er brand was bij vuurwerkfabriek SE Fireworks in de wijk Roombeek. Een tijdje stonden we te kijken hoe de brandweer aan het blussen was. We dachten dat de brand onder controle was en vertrokken.

Toen ik net weer thuis was op mijn slaapkamer, klonk er een enorme dreun. Door de luchtdruk werden twee klapramen opengetrokken.”

Post

In huize Van Houdt heerste na de verwoestende explosies rond 15.30 uur urenlang grote spanning. Jurgens broer, destijds 20 jaar, was vermist. Hij bezorgde post in de straten rond de vuurwerkfabriek. Contact via de mobiele telefoon was urenlang amper mogelijk, vanwege het overbelaste netwerk. „We vreesden het allerergste. Tot onze enorme opluchting dook mijn broer ’s avonds rond 20.00 uur op. Hij was gewond geraakt door rondslingerende brokstukken en was verzorgd in een EHBO-post.”

De woning van de familie Van Houdt werd die dagen een toevluchtsoord voor ontheemden. Onder meer Daniel de Wolff kreeg er onderdak. De ouderlijke woning van De Wolff, aan de Lasondersingel, was zwaar beschadigd geraakt. Net als de nabijgelegen Noorderkerk. Van Houdt: „Mijn vader verleende pastorale zorg aan getroffenen, ook aan mensen buiten zijn eigen kerkelijke gemeente.”

Op de dag van de ramp voelde Jurgen van Houdt heftige, tegenstrijdige emoties die hij sindsdien nooit meer zo intens ervoer. „Vreugde en verdriet, dankbaarheid en spanning lagen dicht bij elkaar. Al mijn familie bleef gespaard en er was amper schade aan onze woning. Aan de andere kant was het ouderlijk huis van mijn kameraad Daniel de Wolff zwaar beschadigd. Hij had ineens geen thuis meer. Dat was zó heftig. Er waren zo veel doden en gewonden te betreuren.

In de uren nadat SE Fireworks was geëxplodeerd, bestond de vrees dat de Grolsch-fabriek (met daarin opgeslagen duizenden liters van het gevaarlijke ammoniak, JV) in het rampgebied zou ontploffen. Dat gebeurde gelukkig niet. Ik besefte dat ik van God tijd van leven kreeg.”

Sirenes

Ook na een kwarteeuw kan de vuurwerkramp zomaar in Van Houdts herinneringen opborrelen. „Op 13 mei 2000 was het een stralende, warme dag. Overal reden ziekenauto’s door Enschede. Als ik op meidagen met strakblauwe luchten sirenes hoor, moet ik vaak onmiddellijk aan de ramp terugdenken.”

De tragedie in Enschede bracht Van Houdt, die in 2000 bestuurskunde studeerde, mede op het politieke spoor. Ongeveer sinds die tijd is hij actief voor de ChristenUnie. Van Houdt was jarenlang wethouder en raadslid in Enschede. Sinds 2023 is hij burgemeester van Rijssen-Holten.

„Ik ervoer na de ramp sterk dat de overheid op allerlei manieren verweven is met de lokale samenleving. De Enschedese autoriteiten hebben zeker steken laten vallen. Maar de beste stuurlui staan aan wal. Ik vind het te makkelijk om alleen maar met de vinger naar de overheid te wijzen. Zeker als christen wilde ik mijn verantwoordelijkheid nemen voor het bestuur van Enschede en later Rijssen-Holten. Anderen kunnen zich op andere terreinen inzetten voor hun naaste, zoals bij de kerk of de sportvereniging.”

Tankstations

Gezien zijn ervaringen rond de vuurwerkramp is Van Houdt als burgemeester extra gespitst op veiligheidsvraagstukken rond bijvoorbeeld risicobedrijven. „Denk aan tankstations, waar brandstoftanks zouden kunnen exploderen. Ik ben bijvoorbeeld bezig met de vraag hoe ver zo’n benzinestation van huizen afstaat en of dat tankstation zou kunnen worden verplaatst naar een meer afgelegen terrein.”

De exacte toedracht van de vuurwerkramp is nooit opgehelderd. André de V. werd aanvankelijk veroordeeld voor het veroorzaken van de brand bij SE Fireworks, maar werd in hoger beroep weer vrijgesproken. Critici, onder wie de in 2013 overleden André de V. zelf, stellen dat de overheid zichzelf uit de wind houdt.

Houdt dit burgemeester Van Houdt bezig? „Soms zul je moeten accepteren dat je op sommige vragen nooit het antwoord zult krijgen. Ik ken critici die tot op de dag van vandaag willen dat de onderste steen boven komt. Als burgervader wens ik hun rust toe.”