Dat bleek zaterdag in Amersfoort, waar de VVD het startschot gaf voor haar verkiezingscampagne. De liberalen stellen zich op het standpunt dat, nu de Tweede Kamer deelname aan het project niet heeft tegengehouden, het kabinet vrij is haar eerder genomen besluit uit te voeren door het contract met de VS te tekenen.

Bewindslieden uit het kamp van PvdA en D66 hebben er echter voor gezorgd dat het besluit is uitgesteld. Het contract met de Amerikanen had eigenlijk afgelopen vrijdag getekend moeten worden. VVD-lijsttrekker Dijkstal: „De liberalen varen een rechte koers, maar het kabinet is momenteel een stuurloos schip.” Dijkstal wees zaterdag vooral op het gebrek aan ondernemingszin bij de PvdA. „Dit kost Nederland veel geld, werkgelegenheid en aanzien in het buitenland. Als de PvdA het 400 jaar geleden voor het zeggen had gehad, was het VOC-schip De Duyfken nooit uitgevaren.”

Ook het Nederlandse bedrijfsleven en de vakcentrale FNV reageerden de afgelopen dagen teleurgesteld op het uitstellen van het JSF-besluit door het kabinet. Zaterdagmorgen heeft premier Kok, samen met staatssecretaris Van Hoof van Defensie en minister Jorritsma van Economische Zaken met Sober, de Amerikaanse ambassadeur in Nederland, gesproken. Kok heeft het uitstel van het JSF-besluit toegelicht. Het kabinet hoopt in de loop van deze week te horen of de Amerikanen Nederland meer tijd gunnen. Kok zei vrijdag dat Nederland pas na de verkiezingen een besluit wil nemen over het JSF-project, omdat dan de politieke krachtsverhoudingen duidelijk zijn.

In Amersfoort zei Jorritsma zaterdagmiddag dat zij de situatie omtrent het gevechtsvliegtuig nog niet hopeloos vindt. Volgens haar is er nog kans op een oplossing. VVD-bewindslieden zouden gesprekken voeren met de Amerikanen om een uitweg te vinden uit de impasse. Jorritsma maakte duidelijk dat zij in PvdA-lijsttrekker Melkert de kwade genius ziet. „Met Kok hebben we altijd goed zaken kunnen doen.”

Niet alleen op het punt van de JSF, maar ook bij andere onderwerpen zette de VVD zich zaterdag stevig af tegen de PvdA. De privatisering van Schiphol, de vijfde baan: allemaal thema’s waarbij de sociaal-democraten de economische ontwikkeling van Nederland tegenhouden, oordeelde Dijkstal. Asielwoordvoerder Kamp en WAO-specialist Wilders: „Wij hebben de afgelopen vier jaar met de PvdA alleen maar ellende meegemaakt.”

Volgens Dijkstal houdt zijn partij, ondanks de sombere opiniepeilingen, „het stoutmoedige plan op 15 mei de grootste partij van Nederland te worden. Wij kunnen dat, als we het echt willen.” Als die doelstelling niet gehaald wordt, zal hij uit zichzelf niet opstappen. Het zal in alle gevallen de kamerfractie zijn die bepaalt wie de aanvoerder moet worden en de onderhandelingen met de (in)formateur moet voeren, redeneert Dijkstal. Momenteel staat de VVD in de peilingen op 26 zetels: een verlies van twaalf ten opzichte van de huidige situatie.