Robots en sensoren in de tuinderskas
De oogstkar, gevuld met kisten trostomaten, rijdt door de kas. Hij stopt vanzelf wanneer het oog van de sensor de passerende bezoeker opmerkt. Even later vervolgt het voertuigje zijn weg naar de hal, waar een robot het werk overneemt en de oranje-groene vracht op een lopende band plaatst. De mens komt er nog maar nauwelijks aan te pas. Hightech in de tuinderskas.
Hoe dichter je bij Nederlands nieuwste tuinbouwgebied komt, hoe modderiger de weg. En dat is geen wonder, want in Bergerden, tussen Bemmel en Huissen, wordt volop gebouwd. Pas enkele tuinbouwbedrijven zijn vol in bedrijf, percelen worden bouwrijp gemaakt en andere eigenaren wachten op de aannemer. In de loop van volgend jaar is het eerste deel van het 220 hectare grote terrein klaar. In de jaren daarna zal worden gewerkt aan de voltooiing van de innovatieve tuinbouwkweekvijver.
In de enorme bedrijfshal toont Eugenio Roelofs (36) de allereerste trostomaten van het spiksplinternieuwe bedrijf. De oogst is net begonnen. In de substraatstroken zijn 55.000 tomatenplanten ingebracht. Ze zijn goed voor in totaal 108.000 stengels en bereiken een respectabele lengte. Doordat de planten zijwaarts worden geleid en na het oogsten van de rijpe trossen naar beneden zakken, kan iedere stengel wel 35 trossen leveren. „Begin maart worden de eerste tomaten geplukt, half november de laatste”, zegt Roelofs. „De teelttijd zou ook in de wintermaanden kunnen doorgaan, maar dan moet je met groeilicht werken.”
Het immense glazen complex is voorzien van de nieuwste snufjes. Niet alleen de oogstkarren, die de plukkers zelf met behulp van sensoren naar voren ’sturen’, trekken de aandacht. In Bergerden hebben de tuinders zelf ook hun energiebedrijf opgericht. In grote opslagtanks wordt warmte bewaard. De energie wordt via ondergrondse leidingen rechtstreeks naar de bedrijven gebracht. Warmtewisselaars in het technische hart van het bedrijf zorgen ervoor dat het uitgebreide pijpenstelsel in de kassen van energie wordt voorzien. Het systeem is uiteraard computergestuurd, het krijgt rechtstreeks informatie van Meteo Consult. De computers berekenen aan de hand van die gegevens de toelevering van de warmte.
Zelfs het overtollige water, bedoeld om te voorkomen dat de substraatkorrels verzouten, wordt opgevangen en hergebruikt. Net als het condenswater. Dat wordt opgeslagen in een van de grote silo’s en vervolgens gereinigd, ontsmet en in het gietwatersysteem teruggebracht.
Voor Roelofs was het „alles of niets” toen zijn tuinbouwbedrijf in Huissen werd uitgekocht in verband met woningbouw. Hij sloot een overeenkomst met een kennis, wiens bedrijf eveneens het veld moest ruimen. „Wij hebben drie kleine kinderen en ik zag het niet zitten om weer dag en nacht in een nieuw bedrijf bezig te zijn. Het samenvoegen van onze maatschappen in een BV biedt de mogelijkheid de weekenddiensten af te wisselen en ook eens een keer met vakantie te gaan. Bovendien benut je elkaars kwaliteiten.” Roelofs en zijn compagnon Van Gellecum verruilden hun ongeveer 1,5 hectare grote bedrijven voor tuinbouwgebied Bergerden.
Hun tomaten worden opgehaald en vermarkt door Vers Direct Nederland (VDN), waarbij Kwekerij De Ossekamp BV is aangesloten. In het bedrijf werken zeven fulltimers en -op topdagen- 25 parttimers. Het leiden van de snelgroeiende tomatenstengels is geheel uitbesteed. „Dat doet een ploeg van acht man. Die begint op maandag vooraan in de kas en de maandag daarop opnieuw.”
De concurrentie met enkele zuidelijke landen is hevig. „Wij winnen met onze regelmatig aanvoer en constante hoge kwaliteit”, meent Roelofs, wiens tomaten vooral in Duitsland, maar ook wel in de Benelux, Engeland en de Scandinavische landen via de supermarkten hun weg naar de consument vinden.
„Ook daar zitten ze niet stil, zodat we moeten blijven innoveren.” Roelofs verwacht veel van de voorsprong die de Nederlandse tuinders hebben opgebouwd op het terrein van de voedselveiligheid. „Zo zijn we via de barcodes bezig met een tracking-and-tracing-systeem, waarmee de tomaat tot de klant kan worden gevolgd. Ook hebben we een behoorlijke voorsprong als het gaat om handel, distributie en kennis. Maar vooral kennis is vluchtig. We kunnen niet stilzitten.”
Alle management en techniek ten spijt, zonder gevoel voor het vak kom je er niet, daarvan is de inwoner van Bemmel overtuigd. „ Als je hier niet zelf rondloopt en de planten en de oogst als kenner beziet en het spel met het klimaat niet zelf aangaat, wordt het niks. Liefde voor het vak is essentieel.”
Zaterdag (sommige gebieden zijn ook of alleen op zondag open) staat de jaarlijkse open dag van de glastuinbouw, Kom in de Kas, in het teken van ”Natuurlijk innovatief.” Iedereen is welkom in de kassen in ongeveer twintig teeltgebieden.