Niet minder dan 67 procent verdenkt politici ervan zich uit ”politiek opportunisme” met de zaak te bemoeien. Het zijn vooral de Republikeinen die in Washington aandrongen op federaal ingrijpen in de zaak-Schiavo, nadat rechter George Greer in Florida vorige week vrijdag besliste dat na zeven jaar alle juridische procedures ten einde waren en dat de kunstmatige voeding van Terri Schiavo stopgezet kon worden op verzoek van haar man Michael. In de ABC-peiling spreekt 58 procent van de Republikeinen zich echter uit tegen ingrijpen van de federale overheid en vindt 61 procent van hen dat de kunstmatige voeding van Terri beëindigd kan worden als alle procedures correct zijn verlopen.

Onder belijdende christenen zijn die percentages vrijwel gelijk. Negenenvijftig procent is tegen ingrijpen van Washington. Bij vrijzinnige protestanten is dat 71 procent, onder rooms- katholieken 56 procent en onder orthodoxe protestanten 50 tegen 44 procent. Binnen deze laatste groep is een kleine meerderheid voor het beëindigen van de kunstmatige voeding van Terri, namelijk 46 tegen 44 procent.

Is bij het drama inderdaad sprake van politiek opportunisme? „Het riekt misschien naar politiek opportunisme, hoewel ik niet uitsluit dat sommige politici oprecht problemen hebben met het stopzetten van de voeding van een patiënte”, meent politiek analist Thomas Mann van het Brookings Research Instituut in Washington. Hij geeft toe dat sommige gebeurtenissen van de afgelopen 48 uur wel erg „dramatisch” waren, terwijl het ook anders had gekund. „Neem president Bush, die van z’n paasvakantie in Texas naar Washington terugvliegt om de noodwet-Schiavo te ondertekenen. Men had de nieuwe wet natuurlijk evengoed naar Texas kunnen vliegen om daar te laten ondertekenen, maar een president die terugkeert naar Washington doet het politiek natuurlijk beter”, aldus Mann.

Hij wijst er overigens op dat de wet die Bush in de nacht van zondag op maandag ondertekende in strijd is met een wet die Bush in 1999 in Texas ondertekende toen hij daar gouverneur was. Deze zogeheten Advance Directives Act regelt conflicten tussen ziekenhuizen of verpleegtehuizen en voogden van mensen die niet (meer) zelf over hun behandeling kunnen beslissen, zoals in het geval-Schiavo. Indien beide partijen het oneens zijn over voortzetting of beëindiging van een behandeling, wordt de kwestie voorgelegd aan een medische commissie. De beslissing van deze commissie is bindend. In deze wet is geen ruimte voor ingrijpen van de Texaanse overheid, laat staan de federale overheid in Washington.

Desgevraagd zei Witte-Huiswoordvoerder Scott McClellan maandag dat er geen discrepantie is tussen Bush’ beleid in Texas in 1999 en zijn steun voor de noodwet-Schiavo. „De wetgeving die de president ondertekende komt overeen met zijn opvattingen”, aldus McClellan.

„Dat is mogelijk, maar dan zijn de opvattingen van de president wel veranderd. Bij het opstellen van de tekst voor de wetgeving in Texas was hoe dan ook geen ruimte voor overheidsingrijpen. Ik hoop dat het er door deze affaire ook niet van komt, want de wet die wij hier in Texas opstelden is bijzonder evenwichtig en heeft werkelijk het beste voor met de zwakste partij in zulke conflicten, namelijk de onmondige patiënt”, aldus hoogleraar Thomas Mayo van de Southern Methodist University (Dallas, Texas), die betrokken was bij de totstandkoming van de desbetreffende wet.

Bij alle droefenis en pijn die de affaire-Schiavo bij de direct betrokkenen veroorzaakt, heeft het drama volgens de ABC-peiling ook een positieve kant. In veel families wordt namelijk de vraag besproken: Wat zouden wij willen in een dergelijke situatie? Volgens de ABC-peiling zou 78 procent niet kunstmatig in leven gehouden willen worden. Dat percentage is onder ouderen nog iets hoger en onder jongeren iets lager. Binnen de laatste groep wordt veelal nog niet over dergelijke vraagstukken nagedacht. „Ik was verbaasd toen ik hoorde dat Terri’s drama begon toen zij 26 was. Ik ben 28 en het zou nooit mij opkomen dat mij zoiets zou kunnen overkomen”, aldus Steve Murdough, een bouwvakker uit Newark (New Jersey).

Murdough heeft nu samen met zijn vrouw besloten allebei een schriftelijke verklaring op te stellen om duidelijk te maken wat er met hen zou moeten gebeuren en vooral wat er niet met hen zou moeten gebeuren als zij in een situatie zouden belanden waarbij zij niet meer zelfstandig over hun leven zouden kunnen beslissen.

„Er zijn betrekkelijk veel mensen die een testament laten opstellen om hun nalatenschap te regelen. Maar over wat er bij verstandelijke onbekwaamheid met henzelf moet gebeuren, laten veel mensen in het midden. Dat leidt tot drama’s zoals in het geval-Schiavo. Wij raden cliënten aan hun wensen ook op dit gebied schriftelijk vast te leggen, maar veel mensen vinden het blijkbaar moeilijk om zich hiermee bezig te houden”, aldus advocaat David Goldberg van het advocatenkantoor Goldberg & Sager in New York.