De sociaal-democraten van bondskanselier Gerhard Schröder verliezen tegenover de christen-democraten steeds meer aan terrein. Als er morgen bondsdagverkiezingen worden gehouden, zal nog slechts 31 procent van de Duitsers op de regeringspartij stemmen. Dat blijkt uit een deze week door de televisieomroep ZDF verrichte opiniepeiling. De christen-democraten scoren samen met de liberale FDP een krappe meerderheid van 52 procent.

Rood-groen heeft een dramatische week achter de rug. In de Noord-Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein leed de sociaal-democratische SPD donderdag een gevoelige nederlaag. Drie weken geleden verloren de sociaal-democraten stevig bij de deelstaatverkiezingen. De SPD slaagde er evenwel na langdurige onderhandelingen toch in samen met de Groenen en de SSW, de partij van de Deense minderheid in Sleeswijk-Holstein, een coalitie te vormen. Donderdag kreeg de kandidatuur van de sociaal-democratische premier Heide Simonis echter niet de verwachte steun: 34 stemmen voor, 34 tegen en één onthouding.

Er werd in totaal vier keer gestemd, maar iedere keer was de uitslag eender. Een afgevaardigde van de SPD, de Groenen of de SSW is waarschijnlijk verantwoordelijk voor de ene onthouding. Toen voor de vierde keer een patstelling werd bereikt, hield de SSW het voor gezien. Zij wilden niet nog een keer stemmen. De voorzitter van het deelstaatparlement heeft een nieuwe stemming over de regeringscoalitie uitgesteld tot 27 april. Gisteren maakte ze bekend dat ze haar kandidatuur intrekt.

Mevrouw Simonis had beter na de eerste stemming de eer aan zichzelf kunnen houden. Waarschijnlijk heeft ze onder druk van Schröder het drie keer op een nieuwe stemronde laten aankomen. De SPD heeft in het land dringend succes nodig. Een rood-groene regering in de deelstaat Sleeswijk-Holstein zou voor Schröder een aardige opsteker zijn geweest, maar het is nu uitgelopen op een stuk gezichtsverlies.

Is de nederlaag in Sleeswijk-Holstein voor Gerhard Schröder een teken aan de wand? Het heeft er veel van weg. Schröders coalitiepartner, de Groenen, heeft het moeilijk doordat minister van Buitenlandse Zaken Joschka Fischer door de zogenaamde visa-affaire averij heeft opgelopen. Een rechter strooide zout in de wond toen hij deze week zei dat de regering een rookgordijn rond de affaire optrekt.

Het heeft er alle schijn van dat het gedaan is met de minister van de Groenen. Schröder zal Fischer niet laten vallen, maar peilingen geven aan dat zijn populariteit als sneeuw voor de zon aan het wegsmelten is. Wat moeten de Groenen zonder Fischer? Ze zullen ineenschrompelen. En dat betekent dan tevens het einde van rood-groen.

Veel zal afhangen van wat er in mei bij de verkiezingen in de deelstaat Noord-Rijnland-Westfalen gaat gebeuren. En van belang is hoe de economie zich ontwikkelt. De Duitse regeringspartijen en de oppositie hebben zowaar de handen ineengeslagen om de tot recordhoogte gestegen werkloosheid (12,6 procent!) te bestrijden. Donderdag werd er zelfs een speciale banentop belegd. Aan de top ging een debat in de Bondsdag vooraf. Burgers die getuige waren van het debat kunnen niet gerust zijn over de gezamenlijke aanpak van de werkloosheid. Terwijl Schröder de resultaten van de regeringscoalitie roemde, noemden de christen-democraten hem een klusjesman met een povere staat van dienst.

Als de economische groei niet van de grond komt, zullen de regeringspartijen en de oppositie elkaar de zwarte piet toeschuiven. En als het wel een succes wordt, zullen ze beide de eer voor zich opeisen.

De Duitse burger wordt hier niet vrolijk van. Steeds vaker en steeds luider klinkt de roep om een zogenaamde grote coalitie waarin SPD en CDU/CSU samen regeren. De burger is van mening dat de partijpolitiek een oplossing van de economische problemen in de weg staat. Het debat in de Bondsdag bevestigt die gedachte.

Schröder oogde deze week ondanks alles optimistisch. Volgens het weekblad Der Spiegel zou Gerhard Schröder vandaag nog een appelboom planten als hij wist dat morgen zijn regering zou vallen. „Achter zijn kantoor in Berlijn moet een grote boomgaard te vinden zijn.”