In de Duitse stad Wolfsburg is een luid alarm afgegaan op het hoofdkwartier van Volkswagen. Bij de producent van modellen als de Golf, Polo, Tiguan en Passat moet serieus worden gesnoeid. Door tegenvallende verkoopcijfers spreekt topman Oliver Blume van „een situatie als nooit tevoren”. In sommige autobladen wordt zelfs gespeculeerd over het voortbestaan van het grootste automerk van Europa, tevens een van de grootste automerken ter wereld.

Blume kondigde aan dat mogelijk twee Duitse fabrieken van Volkswagen (VW) moeten sluiten. Daarmee bestaat het risico dat een aanzienlijk deel van de 120.000 Duitse banen die direct bij de autoproductie betrokken zijn, zullen worden geschrapt. Het bedrijf heeft naast de hoofdfabriek in Wolfsburg nog Duitse productielocaties in onder meer Emden, Osnabrück, Braunschweig, Kassel, Zwickau, Dresden en Chemnitz. Wereldwijd telt de Volkswagen Groep zo’n 120 fabrieken.

Volkswagen kampt met een structurele overcapaciteit die oploopt tot wel 500.000 wagens. „Dat autoproducenten overcapaciteit hebben is op zich niet heel raar”, zegt auto-expert Bart Kuijpers van Automotive Magazine. „Maar een half miljoen is veel. Dan gaat het miljarden kosten.”

Meer automerken

Topman Blume wijt de crisis voornamelijk aan de concurrentie wereldwijd en de krimpende of stagnerende (elektrische) automarkt. Er zijn volgens hem met name in Europa minder mensen die een auto kopen, terwijl er meer merken zijn bij gekomen. Of, zoals Blume het verwoordde: „De taart wordt kleiner en we hebben meer gasten aan tafel.”

Kuijpers is gespecialiseerd in nieuwe automerken uit voornamelijk China. Hij stelt dat VW in China stevige concurrentie heeft gekregen van BYD en Geely. En hoewel de merken van de Volkswagen Groep (naast VW zijn dat onder meer Audi, Seat en Skoda) over het algemeen iets groeien, moet het bedrijf door de toenemende concurrentie als de weerlicht de kosten omlaag brengen.

„Nieuwe toetreders op met name de Europese markt verkopen nu nog nauwelijks auto’s”, weet Kuijpers. „Maar om competitief te blijven ten opzichte van nieuwe spelers moet er enorm in de kosten worden gesneden.” Ook een traditionele concurrent als eeuwige rivaal Toyota presteert veel beter dan VW. Kuijpers: „Toyota verkocht in 2023 bijna 11 miljoen auto’s met ongeveer 300.000 medewerkers in dienst, de VW Groep verkocht er 8,2 miljoen met meer dan 600.000 medewerkers in dienst.”

Software

Volkswagen dreigt ook op technologisch vlak de boot te missen, stelt Jean-Paul van Oudheusden, marktanalist bij handelsplatform eToro. „En niet zo’n beetje ook. De software in auto’s is enorm belangrijk geworden en daarmee loopt VW hopeloos achter op de Chinezen en Amerikanen, die technologie vaak uitbesteden.” Hij vergelijkt VW met voormalig telefoonfabrikant Nokia. De Finse mobieltjesmaker van weleer liep aanvankelijk voor, maar werd ingehaald door smartphones van de concurrenten.

Welke fabrieken op de nominatie staan om dicht te gaan is nog niet duidelijk. Het zou wel voor het eerst zijn dat fabrieken in thuisland Duitsland worden gesloten als gevolg van overcapaciteit. Het personeel protesteerde onlangs al in Wolfsburg tegen de voorgenomen krimp. De fabriek van luxebroer en concerngenoot Audi bij Brussel moet op termijn eveneens mogelijk dicht. VW-topman Blume vertelde de Duitse pers ook bezorgd te zijn over andere automerken in Europa en spreekt van „grote uitdagingen voor de Europese auto-industrie”.

„Het merk Volkswagen is wel een van de zwakkere broeders.” - Bart Kuijpers, auto-expert

Kuijpers vindt het te kort door de bocht om de malaise bij Volkswagen te bestempelen als tekenend voor de gehele Europese auto-industrie: „Het merk Volkswagen is wel een van de zwakkere broeders. Stellantis was dat ook, maar daar heeft de topman veel macht en die gebruikt hij ook, en dat helpt. Renault is zwak, Ford wankelt al jaren. Maar BMW gaat weer prima.”