In aanloop naar Prinsjesdag leggen naast de politie ook andere sectoren het werk neer. In de tweede week van september staken ook de NS, het stadsvervoer, het streekvervoer, de bouw, de schoonmaak en enkele bedrijven in de metaalsector en de industrie. Met die stakingen pleiten de vakbonden FNV, CNV en VCP samen met de vier politiebonden voor een nieuwe vroegpensioenregeling voor mensen met zwaar werk. Maar wat is er nu precies aan de hand?

Waarom leggen zoveel sectoren in september het werk neer?

De vakbonden zijn al ruim een jaar met werkgeversorganisaties in conclaaf over een nieuwe vroegpensioenregeling voor mensen met een zwaar beroep. Die regeling maakt het mogelijk dat mensen met een fysiek of mentaal belastend beroep tot drie jaar eerder kunnen stoppen met werken. Maar de huidige regeling –de zogeheten Regeling Vervroegde Uittreding (RVU)– loopt eind volgend jaar af. Een vervanger of een alternatief voor mensen met belastend werk is er nog niet. Tot frustratie dus van de bonden. In mei legden zij toenmalig minister Carola Schouten van Sociale Zaken een ultimatum op om snel met een oplossing te komen. Zonder succes.

Waar loopt het steeds op vast?

De bonden eisen een nieuwe, permanente vroegpensioenregeling. De huidige regeling loopt van 2021 tot en met 2025. Werkgevers zien een permanente regeling niet zitten. Zij vrezen dat ook mensen zonder zwaar beroep gebruik zullen maken van zo’n regeling, waardoor de kosten enorm oplopen. Ook is er discussie over wat zo’n zwaar beroep nu eigenlijk is.

En tot slot willen de bonden ook dat het kabinet de fiscale vrijstelling voor werkgevers vergroot. Normaal gesproken betalen werkgevers 52 procent belasting (de zogeheten RVU-boete) over de vroegpensioenuitkering die ze aan hun werknemers uitkeren. Maar de huidige RVU-regeling zorgt voor een belastingvrijstelling. Vakbonden willen dat werkgevers nog minder belasting gaan betalen, zodat de vroegpensioenuitkering nog hoger uitvalt. Volgens de bonden kost dit het kabinet geen extra geld. Maar in tijden van bezuinigingen vreest politiek Den Haag toch voor extra kosten.

Wat is volgens de bonden dan de manier om een zwaar beroep te definiëren?

Zij denken aan een puntensysteem. Elk aspect van een beroep krijgt dan een reeks punten. Hoe zwaarder de werkzaamheden, hoe meer punten. Dus iemand die veel nachtdiensten draait, krijgt meer punten dan iemand die vooral overdag werkt. En iemand die veel moet tillen of rennen tijdens het werk, krijgt meer punten dan degene met een kantoorbaan.

Krijgen de bonden hun zin, dan wordt dit systeem opgenomen in de cao’s. De vraag is alleen of werkgevers dit systeem in veel verschillende cao’s willen doorvoeren. Dat druist weer in tegen hun stelling dat de regeling voor een beperkte groep toegankelijk moet zijn.

Dus ze zijn er nog lang niet uit?

Vorige week donderdag zei NSC-minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken tegen de NOS dat hij er „eerlijk gezegd wel vertrouwen in heeft dat wij als kabinet hier met de sociale partners uit zullen komen”. Volgens het ministerie is er al zoveel onderling overleg geweest tussen werkgevers, bonden en het kabinet, dat inmiddels wel duidelijk is wat ieders wensen zijn. Het ministerie spreekt al van „het eind van het proces” en heeft het ook over „knopen die nu moeten worden doorgehakt”.

„Ik heb er eerlijk gezegd wel vertrouwen in dat wij als kabinet hier met de sociale partners uit zullen komen” - Eddy van Hijum, minister van Sociale Zaken

Maar vooral vakbond FNV herkent zich niet in deze schets van de huidige stand van zaken. De vakbond meent dat al sinds het begin van de zomer de gesprekken met de werkgevers en het kabinet stilliggen. Wat weer zou betekenen dat een oplossing voor mensen met een zwaar beroep toch verder weg lijkt te liggen dan wat minister Van Hijum wil doen geloven.

Volgen er meer acties?

Als er voor Prinsjesdag geen oplossing is, dan volgen er in oktober opnieuw stakingen, zegt Piet Rietman, onderhandelaar namens FNV. Op dit moment is de bond druk met de voorbereidingen van de acties. Hoeveel mensen het werk neerleggen, kan Rietman niet zeggen. Maar met alle sectoren die deelnemen, zullen het er zeker een paar duizend zijn.

Nine Kooiman, voorzitter van de Nederlandse Politiebond, verwacht dat ook de politieacties zullen opschalen als een regeling langer op zich laat wachten. Zonde, zegt Kooiman, die spreekt namens vier politiebonden. Want doordat de politie enkele flitspalen heeft uitgeschakeld en niet alle boetes uitkeert, loopt de schatkist nu miljoenen euro’s mis.