De hoge grondkosten maken de woningbouw duurder, waardoor starters nauwelijks meer aan een huis komen en de doorstroming stagneert.

Sinds 1997 zijn de grondkosten voor een modale woning meer dan verdrievoudigd. Gevolg is dat huizenkopers gemiddeld al 90.000 euro kwijt zijn voor de grond. Een modale nieuwbouwwoning kostte vorig jaar 262.000 euro.

De NVB wijst met de beschuldigende vinger naar de overheid. Die heeft de ruimtelijke ordening de afgelopen jaren in de „wurggreep” gehouden door voor nieuwbouw beschikbare grond schaars te houden. Omdat bouwgrond vaak in handen is van gemeenten, hebben bouwbedrijven en ontwikkelaars nauwelijks invloed op deze stijgende kostenpost.

Voor huishoudens met een gemiddeld inkomen liggen modale woningen momenteel buiten hun bereik. Ook huren is voor deze groep geen optie volgens de NVB, omdat er te weinig huurwoningen beschikbaar zijn. „De woningmarkt zit, kortom, op slot.”

Niet alleen de bouwers en ontwikkelaars maken zich druk over de woningmarkt. Onder meer de makelaarsvereniging NVM waarschuwde in het verleden al dat mensen die hun eerste huis kopen maar moeilijk iets kunnen vinden. De makelaars klagen eveneens over de beperkte nieuwbouw.

De Tweede Kamer maakt zich ook zorgen. Met de plannen van het parlement om de problemen te verhelpen, is de NVB echter niet gelukkig. Het voorstel dat de overheid grondeigenaren hun ontwikkelrechten kan ontnemen, zou averechts werken. De branchevereniging pleit voor meer verspreid liggende en ook kleinere bouwlocaties.

De NVB heeft tevens de toekomstige ontwikkeling van de huizenprijzen laten doorrekenen. In het beste geval zullen de prijzen de komende jaren slechts licht stijgen en maximaal het inflatieniveau kunnen bijbenen. Dit gebeurt als de economie langzaam aantrekt en de hypotheekrente eveneens rustig omhoog klimt.

Bij een snelle economische groei kunnen de huizenprijzen tot 3 procent per jaar dalen. Dat komt omdat een krachtig economisch herstel gepaard zal gaan met forse renteverhogingen.