CBS zat er met 18 miljoenste Nederlander tien jaar naast
Donderdagmiddag om 17:37 uur tikte de Bevolkingsteller van het CBS de 18 miljoenste inwoner aan. In een relatief korte periode van acht jaar kwamen er een miljoen mensen in Nederland bij. Een duik in de cijfers.
Het statistiekbureau schatte in 2016 nog dat de 18 miljoen pas in 2034 zou worden gehaald. Dat inwonertal kwam dus tien jaar eerder dan geschat.
De laatste keer dat er zo snel een miljoen Nederlanders bijkwamen was in de jaren 60. Toen steeg het inwoneraantal van Nederland in 7 jaar van 12 naar 13 miljoen. De snelste groei? Dat was die van 11 naar 12 miljoen Nederlanders tussen 1957 en 1963. In zes jaar tijd dus.
De huidige versnelling is extra opvallend, omdat er sprake was van een decennialange afvlakking van de bevolkingsgroei. Zo zat er tussen de 15 en 16 miljoenste inwoner 11 jaar, en 15 jaar tussen de 16 en 17 miljoenste inwoner – van 2001 tot 2016.
Dat het CBS ernaast zit, is overigens niet uniek. Dat gebeurde in het verleden wel vaker. Zo voorspelde het instituut in 1965 dat Nederland in het jaar 2000 waarschijnlijk 21 miljoen inwoners zou tellen.
Die prognose bleek flink bezijden de waarheid: de statistici registreerden uiteindelijk 15,86 miljoen Nederlanders bij de eeuwwisseling. Andere prognoses klopten overigens soms wel verrassend goed.
Trends
Dankzij alle data die tegenwoordig beschikbaar zijn, kregen de rekenmeesters van het CBS grip op de trends van de bevolkingsontwikkeling. De bevolkingsgroei of -krimp is afhankelijk van vier cijfers: het aantal geboortes en sterfgevallen en de hoeveelheid immigranten en emigranten. Zo kan de levensduur van mensen of het aantal geboorten vrij nauwkeurig worden voorspeld. Al kunnen ook die gegevens natuurlijk fluctueren. Zo was er in 2021 –na de coronatijd– een kortstondige babyboom die niet was voorzien.
Nog minder voorspelbaar zijn migratietrends. De belangrijkste oorzaak van de huidige snelle groei zit hem dan ook in de hoge immigratiecijfers. Van de tien nieuwe Nederlanders die er tussen 2016 en 2024 bijkwamen waren er zes immigrant. De overige vier lagen in een Nederlandse wieg (zie graphic ”Geboorten versus immigratie”). De natuurlijke aanwas (geboortes min sterfte) in die acht jaar lag op 76.932 personen. Het migratiecijfer (immigratie min emigratie) was ruim tien keer zo groot: 890.986. „De aanhoudende hoge migratiecijfers hadden we acht jaar geleden niet verwacht”, zegt Ruben van Gaalen, demograaf bij het CBS, in Trouw .
Sinds 2016 kwamen veel meer migranten dan verwacht naar Nederland voor studie, werk of gezin. Verder nam het aantal asielzoekers flink toe. De Syrische gemeenschap groeide het hardst. Van 43.862 in 2016 naar 165.557 in 2024, een toename van meer dan 121.000 personen. Dit is grotendeels te verklaren door de toestroom van vluchtelingen als gevolg van de slepende burgeroorlog in het land.
De afgelopen jaren kwamen ook veel Oekraïners en Polen naar Nederland (zie graphic ”Waar komt de bevolkingsgroei vandaan?”). Alleen al de oorlog in Oekraïne haalde de grens van 18 miljoen inwoners met een jaar naar voren, zo becijferde Van Gaalen. „Het valt niet te voorspellen of er in de toekomst nieuwe brandhaarden zullen ontstaan waardoor mensen massaal moeten vluchten voor oorlog, geweld of misschien wel klimaatverandering. De oorlog in Oekraïne is daar het recente bewijs van.”
„Het valt niet te voorspellen of er in de toekomst nieuwe brandhaarden zullen ontstaan waardoor mensen massaal moeten vluchten ” - Ruben van Gaalen, demograaf bij het CBS
Een belangrijk deel van de sinds 2016 nieuwgekomen inwoners uit Marokko (82 procent), de Cariben (50 procent), Afghanistan (44 procent) en Turkije (42 procent) zijn in Nederland geboren. Daarbij houdt het CBS het herkomstland van de moeder aan. Voor de andere landen in de lijst ligt dit aandeel veel lager, deze migranten zijn dus voor het overgrote deel de afgelopen jaren naar Nederland gekomen.
Opvallend is ook dat enkele bevolkingsgroepen een flinke krimp laten zien sinds 2016. Behalve de Nederlandse is dat de Indonesische gemeenschap met een daling van bijna 30.000 personen. Het aantal Nederlanders van Duitse komaf kromp met ongeveer 25.000.
Religieuze samenstelling
De komst van immigranten roept de vraag op of ook de religieuze samenstelling van Nederland verandert. Dat lijkt de laatste jaren niet het geval. Sinds 2008 bleef de aanhang van de islam jarenlang constant op 5 procent van de Nederlandse bevolking. Sinds 2022 steeg dit licht naar 6 procent.
Absoluut groeide de moslimbevolking in Nederland wel. In 2010 telde Nederland ruim 800.000 moslims. In 2023 groeide dat tot boven de miljoen.
Flevoland
De bevolkingsgroei tussen 2016 en 2024 was niet gelijkmatig verdeeld over het land. Zo kende Flevoland de sterkste bevolkingsgroei (11,6 procent). De provincie Limburg had de minste groei (1,5 procent).
De stad Amsterdam kende de grootste toename, met bijna 80.000 nieuwe inwoners, gevolgd door Den Haag, Rotterdam, Utrecht, en Almere. Daarentegen daalde in 29 van de 342 gemeenten het aantal inwoners. Krimp trad vooral op aan de randen van Nederland, zoals in Zuid-Limburg en Groningen. Daar nam het aantal inwoners af door vergrijzing en een negatief migratiesaldo. De sterkste daling vond plaats in Eemsdelta, gevolgd door Sittard-Geleen en Kerkrade.
Bevolkingsdichtheid
Met het bereiken van de 18 miljoenste Nederlander wonen er gemiddeld 533 mensen per vierkante kilometer landoppervlak in Nederland. Als je kleine eiland- en stadstaten niet meerekent, zijn alleen Bangladesh, Taiwan en Rwanda nog dichter bevolkt.
