De populariteit van de regering-Schröder holt achteruit. Zouden de Duitsers zondag naar de stembus gaan, dan komt de sociaal-democratische SPD niet verder dan 32 procent van de stemmen. Een week geleden lag dat percentage nog twee procentpunten hoger. De Groenen, de coalitiepartner van de SPD, zakken een punt en komen uit op 8 procent, de laagste score sinds de Bondsdagverkiezingen van 2002.

Bij elkaar komt de rood-groene coalitie uit op 40 procent van de stemmen, tegenover 49 voor de christen-democraten en de liberalen. De christen-democraten (CDU/CSU) mogen rekenen op 42 procent van de stemmen. Dat is 2 procent meer dan zeven dagen geleden. De liberale FDP blijft steken op 7 procent.

Het nieuwe jaar leek zo goed te beginnen voor bondskanselier Gerhard Schröder. De uitvoering van Hartz IV, de saneringsmaatregelen om de Duitse verzorgingsstaat van zijn overgewicht af te helpen, verliep na aanvankelijk verzet redelijk probleemloos. De toekomst lachte Schröder toe.

De christen-democraten likten nog hun wonden die ze opliepen bij de deelstaatverkiezingen van vorig jaar. Twijfel rees er vooral over het functioneren van partijleider Angela Merkel: Is zij de aangewezen kandidaat om het in 2006 op te nemen tegen Gerhard Schröder?

Maar de lucht betrok snel voor de rood-groene regering. Bij de deelstaatverkiezingen afgelopen maand in Sleeswijk-Holstein verloren Schröder en Fischer onverwachts. Op hetzelfde moment leed Fischer zwaar gezichtsverlies door de visa-affaire. Afgelopen zaterdag betuigde hij spijt, maar het kwaad was al geschied. De burgers ergeren zich met name aan de luchthartige wijze waarop met de kritiek is omgegaan. De indruk is ontstaan van een regering die zich ver boven het volk verheven voelt.

Als klap op de vuurpijl kwamen daar deze week de cijfers over de werkloosheid en het slechte functioneren van de economie bij. Het Duitse arbeidsbureau deelde dinsdag mee dat de Duitse werkloosheid in februari een nieuwe naoorlogs recordhoogte heeft bereikt. Afgelopen maand groeide het aantal werklozen in Duitsland tot boven de 5,2 miljoen, oftewel 12,6 procent van de arbeidsbevolking.

Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft intussen zijn raming van de groei van de Duitse economie in 2005 verlaagd tot 0,8 procent. De prognoses voor dit jaar staan in een voorlopige versie van de in april te publiceren halfjaarlijkse ”World Economic Outlook” van het IMF. In september rekende het fonds voor Duitsland nog op een groei van 1,8 procent. Twee maanden later ging de raming naar 1,5 procent en ruim twee weken geleden naar 1,0 à 1,5 procent. Vooral de zwakke binnenlandse vraag remt de Duitse economie.

De christen-democraten laten natuurlijk niet na zout in de wonden te strooien. Dinsdag namen ze de regering-Schröder scherp onder vuur. De secretaris-generaal van de CDU, Volker Kauder, verweet Schröder werkweigering. „In een normaal bedrijf is dat een reden iemand op staande voet te ontslaan.”

Een dag later boden de christen-democraten Schröder aan samen de immense problemen op te lossen. In een brief schrijven de partijvoorzitters van CDU en CSU, Angela Merkel en Edmund Stoiber, te willen helpen bij de bestrijding van de werkloosheid. De bondskanselier wees het aanbod woensdag vriendelijk doch resoluut van de hand. Zou hij ingaan op het aanbod, dan zou hem verweten kunnen worden dat hij niet in staat is de problemen alleen op te lossen.

Schröder krijgt de laatste dagen sowieso van alle kanten tal van adviezen aangereikt ter bestrijding van de werkloosheid. Het probleem is dat die alleen voor korte tijd effect sorteren. De enorme werkloosheid is niet iets van de laatste vijf, zes jaar, maar is over een periode van dertig jaar opgebouwd. Iedere keer als een recessie het land plaagde, liep de werkloosheid op. In tijden van voorspoed werd dit niet ongedaan gemaakt.

Ingrijpende structurele maatregelen zijn nodig om de Duitse economie erbovenop te helpen. Hartz IV zou slechts een eerste aanzet moeten zijn. Maar een vervolg is er niet. Rood-groen heeft voor de resterende anderhalf jaar regeringstijd geen verdere hervormingen op het programma staan.

Het weekblad Die Zeit schreef in een commentaar heel treffend dat rood-groen niet anders doet dan de tijd zien door te komen tot de volgende Bondsdagverkiezingen, in 2006. „Steeds erop hopend dat de economische groei vanzelf op gang komt.”