Slechts twee dagen na de gehouden verkiezingen op 9 juni kondigden de leiders van de centrumrechtse Mouvement Réformateur (MR) en middenpartij Les Engagés aan de Waalse regering te willen vormen. MR, die de Waalse verkiezingen verrassend won van de socialistische PS, behaalde samen met Les Engagés 43 zetels, ruim voldoende voor een meerderheid.

De nieuwe regering, die vorige week werd geïnstalleerd, is ambitieus: binnen vijf jaar moet het begrotingstekort gehalveerd zijn. Dat gebeurt met name door te snijden in het bestuursapparaat. De bevolking lijkt niet voor de kortingen op te hoeven draaien, integendeel. De coalitie kondigde een belastingverlaging aan van maar liefst 1,5 miljard euro.

„De Waalse filosofie is dat een regeerakkoord slechts hoofdlijnen hoeft te bevatten”

Hoe kon de regering zo snel van de grond komen? Dat lijkt vooral aan de onderhandelingsmethode te liggen. De Waalse filosofie is dat een regeerakkoord slechts hoofdlijnen hoeft te bevatten; over de details kan later gesproken worden. Dat getuigt van een groot onderling vertrouwen. Tegelijkertijd opent dat ook de deur voor meningsverschillen. Met het oog op het aanzienlijke begrotingstekort is dat riskant.

Valkuil

In Vlaanderen gaan de formerende partijen voorzichtiger te werk. De Vlaams-nationalistische NV-A, het centrumlinkse Vooruit en het christendemocratische CD&V zijn wel aan het onderhandelen, maar tot een grote doorbraak is het vooralsnog niet gekomen.

Dat komt doordat Vlamingen de traditie hebben om een zeer gedetailleerd regeerakkoord te schrijven. Bij de vorige verkiezingen leidde dat tot een tekst van 214 pagina’s. Ter vergelijking: het Waalse akkoord beslaat 105 kantjes. De formatie duurt daardoor wel langer, maar in theorie zou dat in de toekomst tot minder geschillen moeten leiden.

Ook op federaal niveau verloopt de coalitievorming langzaam. Formateur Bart de Wever, voorzitter van NV-A, gaf pas vorige week het startschot voor de regeringsonderhandelingen. Net als in Vlaanderen kiest men op federaal niveau, met NV-A, Les Engagés, MR, Vooruit en CD&V als formerende partijen, voor een voorzichtige aanpak.

Daarmee willen MR, Vooruit en CD&V, die ook deel uitmaakten van de inmiddels demissionaire regering, voorkomen dat in dezelfde valkuil wordt getrapt als bij de vorige formatie. Toen werd na slechts tien dagen onderhandelen een tekst opgesteld, die elke partij op haar eigen manier kon interpreteren.

Migratiebeleid

Heel veel tijd heeft De Wever echter niet. België, dat een begrotingstekort heeft van zo’n 4,5 procent, voelt de hete adem van Europa in zijn nek. De Europese Commissie eist op 20 september een meerjarenplan, waarmee de financiën op orde gebracht kunnen worden. Daarom zal de regering moeten bezuinigen, maar hoe en waarop blijft een punt van discussie aan de onderhandelingstafel.

De Wever is bereid flink te besparen, maar met name de enige linkse onderhandelingspartner, Vooruit, is daar kritisch op. Een regering vormen zonder de centrumlinkse partij lukt niet; daarvoor komende de overige partijen zeven zetels tekort. Rond het thema migratie kan juist Les Engagés een dwarsligger zijn. Op dat gebied is de partij nog linkser dan Vooruit. Naar alle waarschijnlijkheid stemmen ze dan ook niet in met een rechts migratiebeleid.

Omdat in oktober de gemeenteraadsverkiezingen plaatsvinden, zullen de formerende partijen er desondanks alles aan doen zich te bewijzen en zo snel mogelijk een coalitie proberen te vormen. Daarvoor is nog veel werk aan de winkel.