De vier kabinetten onder leiding van Mark Rutte zullen we niet snel vergeten, al zal dat niet zijn omdat zij het vraagstuk rondom schijnzelfstandigheid hebben opgelost. Wat is daar het probleem? Nederland telt ruim een miljoen zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers). Zelfstandigen verdienen vaak meer dan een werknemer met dezelfde werkzaamheden, maar hebben minder rechten bij ontslag, ziekte of een bedrijfsongeval. Een groot deel van die zzp’ers zou echter helemaal niet zelfstandig zijn, maar feitelijk gewoon in dienst, soms zelfs bij hun oude werkgever. Deze groep noemen we schijnzelfstandigen.

De overheid heeft de laatste jaren via wetgeving duidelijk willen maken wat het verschil is tussen een echte zelfstandige en een schijnzelfstandige. Dit heeft echter tot niets geleid. Sterker nog, in de huidige situatie handhaaft de overheid in veel gevallen nauwelijks.

Met een nieuwe wet, de Wet verduidelijking arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (Wet VBAR), wil de overheid het tij nu definitief keren. Het is een van de laatste wapenfeiten van kabinet-Rutte IV. De wet zou moeten ingaan op 1 januari 2025. Dus als je voor jezelf wilt beginnen, dan is het zeker goed om te weten wat er in deze wet staat.

Volgens de Wet VBAR is sprake van schijnzelfstandigheid, en dus van werknemerschap, als je het werk niet voor eigen rekening en risico verricht én je werkinhoudelijk wordt aangestuurd door de opdrachtgever of het werk in de organisatie is ‘ingebed’.

Een voorbeeld van dat laatste is een schilder-zzp’er die een klus uitvoert voor een groot schildersbedrijf en daarbij zij aan zij werkt met de werknemers van datzelfde bedrijf. Volgens de Wet VBAR is dan sprake van een arbeidsovereenkomst.

Zie je eruit als een werknemer, word je behandeld als een werknemer en gedraag je je als een werknemer? Volgens de Wet VBAR ben je dan naar alle waarschijnlijkheid ook een werknemer. En heb je dus formeel een arbeidsovereenkomst met alle bijhorende rechten en plichten en wijze van belastingheffing.

Verder voegt de Wet VBAR ook een minimum uurtarief toe. Krijgt je niet meer betaald dan rond de 33 euro per uur? Dan is sprake van een arbeidsovereenkomst, tenzij je dit onderbouwd kunt weerleggen. Om de Wet VBAR daadwerkelijk kracht bij te zetten, gaat de overheid vanaf 1 januari 2025 ook weer handhaven op de naleving van deze wet. Hopelijk geeft deze handhaving duidelijkheid over hoe de nieuwe Wet VBAR in de praktijk functioneert.

Terug naar de kwestie: dan toch maar geen zelfstandige worden? Dat gaat mij te snel. Want omgedraaid geldt hetzelfde: zie je eruit als een zzp’er, word je behandeld als een zzp’er en gedraag je je als een zzp’er? Dan ben je waarschijnlijk ook een zzp’er. Maar let op: zeker vanaf 1 januari 2025 vindt de overheid hier zelf ook (weer) iets van.

De auteur is manager belastingadviseur bij Visser & Visser.