Weinig Democraten waren opgetogen over Joe Bidens kandidatuur voor het presidentschap. Maar niemand uit de partijtop durfde het tegen hem op te nemen bij de voorverkiezingen, waardoor de zittende president eenvoudig de partijnominatie binnensleepte.

De kritiek zwol echter aan na het desastreus verlopen debat met Donald Trump eind juni, waarin Biden meermaals verward overkwam. Democraten twijfelden openlijk aan zijn fysieke en mentale geschiktheid voor een tweede termijn. Biden zakte weg in de peilingen en geldschieters haakten af.

Biden hield krampachtig vol dat hij het zou opnemen tegen Trump. Afgelopen week kwam de kritiek in een stroomversnelling doordat in korte tijd tientallen Democratische politici hem opriepen zich terug te trekken. De van covid herstellende Biden realiseerde zich zaterdag dat het mogelijk beter was zich inderdaad niet herkiesbaar te stellen. Na spoedoverleg met zijn familie publiceerde Biden zijn brief. „Ik geloof dat het in het grootste belang van mijn partij en het land is om mij terug te trekken”, schreef de 81-jarige president. Hij dient wel zijn termijn uit.

Lovend

Partijgenoten spraken lovend over Bidens beslissing. Voormalig president Barack Obama noemde Biden „een van de meest invloedrijke presidenten” in Amerika’s geschiedenis. Bill en Hillary Clinton prezen hem als iemand die altijd „het beste voor het land” zocht. Zij schaarden zich direct achter Kamala Harris, evenals een lange lijst andere vooraanstaande Democraten. Onder hen is Gavin Newsom. De gouverneur van Californië werd zelf ook genoemd als mogelijke vervanger van Biden.

Internationaal kreeg de Amerikaanse president eveneens breed waardering. Premier Dick Schoof zei „groot respect” te hebben voor Biden. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky prees Biden voor zijn leiderschap en onwrikbare steun in de oorlog met Rusland.

Bidens beslissing verraste zelfs enkele naaste adviseurs, maar is voor veel Democraten een opluchting. Onduidelijk is nu hoe het proces verder gaat. Over een maand is de partijconventie in Chicago. Daar wordt de nieuwe kandidaat op het schild gehesen. Partijvoorzitter Jaime Harrison liet weten dat er een „transparant en geordend” proces zal zijn.

Serieuze tegenstander

De belangrijkste vraag is of Kamala Harris een serieuze tegenstander krijgt. Als vicepresident heeft de economisch linksere en ethisch progressievere Harris weinig aan de weg getimmerd. Tegelijk heeft Harris een grote voorsprong op iedere tegenkandidaat. Naast de steun van veel partijbonzen heeft zij inmiddels ook de campagnekas van Biden overgenomen. Daarin zit nog 96 miljoen dollar, een bedrag waar andere Democraten enkel van kunnen dromen.

Hoewel de keuze van Biden onvermijdelijk was, is niet zeker dat de Democraten met een andere kandidaat meer kans maken bij de verkiezingen van november. In de peilingen doet Trump het net zo goed tegen Biden als tegen andere Democraten.

De Republikein liet in een reactie weten dat Biden niet geschikt was als presidentskandidaat. Trump vroeg zich af wie het land eigenlijk bestuurde. „Het is niet Slinkse Joe; hij heeft geen idee waar hij is”, schreef de Republikein op Truth Social. Vooraanstaande Republikeinen riepen Biden op direct terug te treden als president. Tegenover CNN zei Trump dat Harris makkelijker te verslaan is dan Biden. Voor de Republikeinen vraagt dit echter een andere campagnestrategie. Hun boodschap van de krachtige Trump tegenover de zwakke Biden is met één brief in rook opgegaan.