Geen ouder geeft zijn kind dagelijks een puntzak snoep mee naar school en zegt er meteen bij dat zijn zoon of dochter daar niet aan mag komen. Tegelijkertijd heeft het gros van de basisschoolleerlingen in de hoogste klassen 24/7 een smartphone op zak en lijkt iedereen dat de normaalste zaak van de wereld te vinden.

Onbegrijpelijk, vindt Danielle Batist (40), moeder van twee dochters, woonachtig in Utrecht. Samen met een groep ouders lanceerde ze op 1 juli daarom het collectief ” Smartphonevrij opgroeien ”. Via dat platform kunnen ouders die hun kinderen nog geen smartphone willen geven vanuit heel Nederland met elkaar in contact komen. Ook kunnen ze op lokaal niveau deelnemen aan appgroepen met gelijkgezinden in de buurt.

Zo’n oudercollectief is hard nodig in Nederland, vindt Batist. Ze signaleert namelijk dat ouders van kinderen in de basisschoolleeftijd in een spagaat zitten. Óf ze geven toe aan de sociale norm om hun kinderen de digitale wereld in hun broekzak te geven. Óf ze onthouden hun zoon of dochter een smartphone en lopen daarmee het risico dat ze hen buitensluiten van hun vrienden en klasgenoten – die wel zo’n apparaat bezitten.

„Niemand kan van een kind van 10 of 12 verwachten dat hij of zij de volledige controle over de smartphone heeft”, vat Batist de kern van het probleem rond smartphonebezit samen. „Zelfs volwassenen zijn niet opgewassen tegen de verslavende effecten van het apparaat; laat staan kinderen bij wie de hersenen nog volop in ontwikkeling zijn.”

En dus moeten ze volgens haar daartegen beschermd worden. „Kinderen verdienen het namelijk om te kunnen opgroeien in de echte wereld, met leeftijdsgenoten te spelen en sociale vaardigheden te ontwikkelen.”

Uitstellen

”Smartphonevrij opgroeien” is een zogeheten grassrootbeweging – waarbij de actie van onderaf komt en dus niet vanuit politiek of beleidsmakers. Het nieuwe Nederlandse oudercollectief is het Nederlandse zusje van de zogeheten Smartphone Free Childhoodbeweging die begin 2024 in het Verenigd Koninkrijk startte, zegt Batist. „Inmiddels zie je ook in landen als Duitsland, Amerika, Spanje en Zuid-Afrika dat ouders zich groeperen in de hoop smartphonebezit bij kinderen uit te stellen tot bijvoorbeeld veertien of zestien jaar.”

De Utrechtse ziet „geen enkele reden” om basisscholieren een smartphone te geven. „Het wrange is dat scholieren op de middelbare school vaak een telefoon nodig hebben voor bijvoorbeeld het raadplegen van de digitale leeromgeving Magister of het checken van het rooster”, constateert ze.

De tijd is nu rijp om de vraag te stellen of dat inderdaad wel zo nodig is, vindt de drijvende kracht achter “Smartphonevrij opgroeien”. Want ze signaleert dat het tij in het denken over smartphones en jongeren maatschappelijk gezien in Nederland wat lijkt te kantelen.

Zo verwijst ze onder meer naar het mobielverbod op middelbare scholen dat vanaf januari 2024 van kracht is en vanaf komend schooljaar ook voor basisscholen geldt. „Met het oudercollectief sluiten wij aan bij die iets meer kritische geest richting smartphonebezit en kinderen. Ik hoop dat ons initiatief het kritische gesprek tussen ouders over dit thema verder stimuleert.”

„Ouders zitten in een spagaat. Want als ze hun kind geen smartphone geven, valt het buiten de boot” - Daniëlle Batist, initiatiefnemer ”Smartphonevrij opgroeien”