Dat zei cultuursocioloog G. van den Brink zaterdag in Utrecht op de conferentie ”Links en de moraal”, georganiseerd door het wetenschappelijk bureau van de PvdA.

Van den Brink, bekend van zijn pleidooi voor een beschavingsoffensief, kreeg niet veel bijval. Journaliste M. Luyten zei in reactie op het betoog van de cultuursocioloog dat zij wel voor beschaving is, maar dan in de zin van beleefdheid.

Ze constateerde een tegenstelling op dat gebied in Nederland. Asociale witten, zoals de Tokkies -een Amsterdams probleemgezin; tegenwoordig veelgevraagde volksvermakers- worden door de bevolking op het schild gehesen, terwijl een asociaal met een kleurtje een integratieprobleem heeft.

Vanuit de zaal van het Academiegebouw in Utrecht kwam de oproep aan de PvdA om behoudend te worden. De partij heeft zich in het verleden altijd verzet tegen het normale en kwam op voor het afwijkende, zoals de positie van de vrouw en homo’s.

PvdA-fractievoorzitter Bos betoogde dat links lang alleen antwoord heeft gegeven op vragen als de oplossing in wetgeving te gieten was. Het linkse maakbaarheidsideaal is echter niet haalbaar, weet hij nu. Nu zijn het rechtse politici die denken dat de samenleving „met wat gedraai aan de Haagse knoppen” kan worden gestuurd. „Zo werkt het niet”, aldus Bos. „Het zit tussen de oren.”

Een inhoudelijk gesprek met het schoolbestuur van een islamitische school heeft volgens hem bijvoorbeeld meer effect dan een verandering van artikel 23 van de grondwet dat de onderwijsvrijheid regelt.

De PvdA-leider had wel lof voor premier Balkenende, omdat die het thema waarden en normen op de politieke agenda heeft gezet. „Dat is de lacherigheid inmiddels voorbij.”

De Amsterdamse historicus prof. dr. J. Kennedy had de PvdA eerder op de dag aanbevolen de „morele toon” te hervinden. De partij moet gaan nadenken over abortus en euthanasie. Streeft de PvdA naar volledige zelfbeschikking van mensen bij euthanasie, of zorgt ze juist voor solidariteit in de zin van goede zorg?

„Is de gezondheidszorg de afgelopen jaren kwalitatief op peil gebleven?” vroeg Kennedy zich af. „Daar moet links naar kijken.”

De Nederlandse Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie (NVVE) schuift steeds meer op naar zelfbeschikking van mensen. „Wil links daarin meegaan? En hoe om te gaan met zwaar lijdende baby’s?” hield hij de PvdA’ers voor.

Zo weinig mogelijk abortussen en euthanasiegevallen zou de doelstelling van de PvdA moeten zijn, betoogde een toehoorder. Goede alternatieven kunnen daarvoor een oplossing zijn. Bij abortus zijn die voorhanden in de vorm van voorbehoedsmiddelen en herstel van het gezin. Bij euthanasie zou er goede zorg moeten zijn, zodat mensen niet door gebrekkige zorg worden gedwongen naar euthanasie te grijpen.