Dat bleek donderdag in het voortgezette debat over De Graafs nota ”Grondrechten in een pluriforme samenleving”. Zo’n verbod moet alleen plaatshebben als er van de betreffende partij een „clear and present danger” (een duidelijk en direct gevaar) uitgaat, aldus de minister. Op dit moment zou hij geen enkele partij of partij in oprichting weten die aan dat criterium voldoet.

De SGP valt al helemaal niet te zien als een „clear and present danger”, stelde de bewindsman. Op een vraag van ChristenUnie-kamerlid Rouvoet bevestigde De Graaf dat hij met die opmerking niet alleen bedoelde dat de partij getalsmatig zeer klein is, maar ook dat hij in het gedachtegoed van de partij geen groot gevaar ziet voor de democratie. „Ik bedoel dat inderdaad zowel kwantitatief als kwalitatief.”

Volgens De Graaf is het publieke debat „het eerste weermiddel” tegen antidemocratische opvattingen. Als er een reële en actuele dreiging is, heeft de overheid volgens hem voldoende juridische instrumenten om snel in te grijpen. Daar zijn zelfs internationale criteria voor. Het afnemen van het recht op vereniging en vergadering, een zogeheten klassiek vrijheidsrecht, is daarom niet nodig.

CDA-kamerlid Cörüz hield echter vol dat de overheid radicale organisaties, die bijvoorbeeld de sharia willen invoeren, sneller moet kunnen verbieden dan nu gebeurt. Zo zou de rechter de doelstellingen van nieuwe politieke partijen moeten toetsen voordat zij aan verkiezingen, bijvoorbeeld aan de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar, mogen deelnemen.

Cörüz kreeg met zijn pleidooi voor het verbieden van nieuwe radicale partijen alleen bijval van de LPF. Volgens LPF-kamerlid Eerdmans is de overheid veel te laat met het verbieden van een gevaarlijke partij op het moment dat daar een „clear and present danger” van uitgaat. „Als je een tunnel bent ingereden en je ziet vuur, dan ben je te laat.”

De andere fracties, niet alleen de linkse maar ook VVD, ChristenUnie en SGP, wezen het CDA-voorstel nadrukkelijk af. SGP-kamerlid Van der Staaij verbaasde zich over het feit dat „het CDA zo’n ingrijpend en vergaand voorstel doet, terwijl het over de uitwerking ervan nog nauwelijks heeft nagedacht.”

Eerder dit jaar wezen ook de ministers Donner (Justititie) en Remkes (Binnenlandse Zaken) het idee van het CDA al af.

De Graaf keerde zich donderdag ook tegen het idee van de LPF om de neutraliteit van de staat in te vullen zoals in Frankrijk of Turkije gebeurt. Die landen hebben een heel andere ontstaansgeschiedenis dan Nederland, betoogde de bewindsman, waar het ruimte bieden aan minderheden altijd heel belangrijk is geweest.

Een meerderheid in de Kamer stelde zich achter een motie die de overheid vraagt om de kennis van de Grondwet en de rechtsstaat in het onderwijs, in bedrijven en in religieuze instellingen te bevorderen.