In het hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB staat dat de politiek omstreden spreidingswet wordt ingetrokken. Die wet moet zorgen voor een eerlijke verdeling van asielzoekers over Nederland. Onbegrijpelijk, vindt Gerbrandy. Ook Bas Eickhout, lijsttrekker voor GroenLinks-PvdA, vindt dat een slechte zaak. De EU gaat nu juist wél spreiden.

Gerbrandy verweet de VVD daarnaast dat die een opt-out voor Nederland wil, waarmee Nederland niet meer gehouden zou zijn aan Europese migratieregels. Dat is ook in het hoofdlijnenakkoord van de vier toekomstige coalitiepartijen vastgelegd. Co-lijsttrekker Anna Strolenberg van Volt noemt het „kwalijk” dat aan een opt-out wordt gedacht. In haar ogen worden landen daarmee tegen elkaar opgezet. „We moeten het samen gaan doen.”

Zo’n opt-out is „niet voor morgen”, erkende Azmani. Dat kan pas bij een wijziging van het EU-verdrag, een loodzware en hachelijke procedure waarin een regering of parlement van één lidstaat al een blokkade kan opwerpen.

Ook PVV-lijsttrekker Sebastiaan Stöteler verwacht dat het nog wel een tijd zal duren voordat er over een verdragswijziging kan worden onderhandeld. „Maar op dat moment kun je alles op tafel leggen en kun je alles uit onderhandelen. Die regeringsleiders raken daar niet van in de war. Die zien prima dat dit voor Nederland een heel belangrijk punt is.”

Volgens de VVD’er geeft het Nederlandse pleidooi voor een opt-out „juist extra druk” om alle EU-lidstaten zich aan de gemaakte afspraken te laten houden.