ASML, ASMI, NXP, Nexperia en Besi bedienen volgens PwC de wereldwijde markt, waarbij zij samenwerken met zo’n 300 toeleveranciers in ons land. Daarmee brengen zij jaarlijks bijna 30 miljard euro aan inkomsten op en bieden zij werk aan 60.000 mensen. De toeleveranciers zijn goed voor 41 procent van die omzet en 59 procent van de werkgelegenheid.

Maar de laatste bedrijven lopen „op hun tenen”, wat grote gevolgen heeft voor de sector. Juist hun groei is tanende, merkt Steven Pattheeuws, partner bij PwC. Dat zij geremd worden, heeft volgens PwC onder meer te maken met het volle stroomnet en een gebrek aan uitbreidingsmogelijkheden en personeel. „Wij verwachten dat de toeleveranciers, zonder ingrijpen, in 2028 minder dan de helft van hun omzet buiten de semiconindustrie halen”, stelt Pattheeuws.

En dat is volgens hem problematisch. „Ten eerste leidt het tot verschraling van de Nederlandse economie en verlies van ons technologisch leiderschap. We verliezen nationaal marktaandeel in al die aanpalende sectoren die van hoogwaardige technologie afhankelijk zijn. Landen zoals Frankrijk en Amerika nemen dat aandeel graag van ons over.”

Daar komt bij dat de toeleveranciers afhankelijk zijn van een handvol afnemers. „Bij economische tegenslag zullen zij kwetsbaar zijn”, betoogt Pattheeuws. „Die individuele kwetsbaarheid raakt weer de stabiliteit van het rijke ecosysteem dat we nu hebben. De veelzijdigheid, die in jaren is opgebouwd, verwordt in rap tempo een monocultuur.”

Het demissionaire kabinet heeft eerder dit jaar ‘project Beethoven’ opgetuigd, om chipbedrijven als ASML in ons land te behouden. Daarmee zijn miljarden gemoeid, maar dat is volgens PwC onvoldoende. Volgens de accountants- en adviesorganisatie zouden deze bedrijven juist voorrang moeten krijgen op het energienet. Ook moeten de besluitvormingsprocessen in gemeenten en provincies sneller verlopen, zodat de bedrijven sneller kunnen uitbreiden om aan de grote vraag naar chips te kunnen blijven voldoen.