„Bouwen is niet lucratief, het gaat om de grond", stelt grondspeculant P. Sisselaar donderdagavond in een uitzending van het televisieprogramma Zembla. Jarenlange grondspeculatie leverde hem tientallen miljoenen euro’s en een notering in de Quote 500-lijst op. Ook ontwikkelaars, verzekeringsmaatschappijen en „vooral gemeenten" verdienen kapitalen.

Volgens prof. H. Priemus van de TU Delft vallen de geldbedragen die met de bouwfraude gemoeid waren „in het niet" bij de speculatiewinsten op de grondmarkt.

Grondspeculanten kopen strategisch landbouwgronden op in de hoop dat deze in de toekomst een bouwbestemming krijgt. De boer krijgt ongeveer 4 euro per vierkante meter. Tegen de tijd dat de huiseigenaar mag afrekenen, kost diezelfde grond rond de 600 euro per vierkante meter.

Volgens directeur N. Rietdijk van de Vereniging voor Ontwikkelaars en Bouwondernemers is dat de prijs die Nederland betaalt voor behoud van natuur en weilanden. Hij denkt dat de huizen een kwart goedkoper kunnen worden, wanneer de overheid het beperkende ruimtelijk beleid loslaat. De beperkingen zorgen nu voor de kunstmatige schaarste aan bouwgrond, die de prijs opdrijft.

Directeur F. de Zeeuw bij Bouwfonds trekt daar bovenop nog eens 10 procent van de huizenprijs af wanneer de overheid echt in de regels gaat snoeien. Minder vergaderen voor ambtenaren scheelt volgens architect en voormalig hoogleraar bouwkunde aan de TU Delft, C. Weeber, nog eens „zo’n 10.000 á 15.000 euro."

Weeber stelt dat de huidige situatie is ingezet onder de zogenoemde Vinex-nota voor het ruimtelijk beleid. Gemeenten en projectontwikkelaars spelen elkaar sindsdien „de bal toe."

Nederland komt 170.000 woningen tekort, zo is in 2002 becijferd. Vooral mensen die een goedkopere woning zoeken, komen nu slecht aan de bak. In sommige delen van Nederland staan mensen tussen de zeven á acht jaar op de wachtlijst voordat ze een sociale huurwoning kunnen krijgen. Het kabinet wil het probleem onder meer verkleinen door tussen 2005 en 2010 420.000 nieuwe woningen te bouwen.