Scholieren kiezen er steeds vaker voor om in een creatief vak eindexamen te doen. Het aandeel van eindexamenleerlingen dat examen doet in beeldende vorming, kunst, muziek en het vak tekenen, handvaardigheid en textiele vormgeving, nam flink toe in de afgelopen vijf jaar. Dat geldt ook voor het vak filosofie.

Uit cijfers van het College voor Toetsen en Examens, ingezien door Trouw, blijkt dat in verhouding meer leerlingen in de afgelopen vijf jaar kozen voor een creatief eindexamenvak, filosofie meegerekend. Dat gebeurde zowel op het vmbo als op de havo en het vwo.

Aan de havo is het aandeel van de leerlingen dat eindexamen doet in kunst 18 procent hoger dan in 2020. Voor filosofie is dat zelfs 35 procent hoger. Het aandeel vwo’ers dat voor het eindexamenvak kunst kiest, is dit jaar 15 procent hoger dan in 2020. Bij muziek is dat 12 procent hoger. En waar vijf jaar terug nog geen 10 procent van de vmbo’ers eindexamen deed in beeldende vorming, loopt dat nu tegen de 12 procent.

De groeiende interesse in filosofie verbaast docent filosofie Ben Bornebroek op het Cals College in Nieuwegein behoorlijk. „Goed om te horen, want ik dacht juist dat meer leerlingen, zeker op de havo, filosofie moeilijk vinden. Dat komt omdat het best een talig vak is, met veel lange vragen en open antwoorden. Het helpt als je goed bent in taal.”

Met collega’s van de Vereniging Filosofiedocenten in het Voortgezet Onderwijs probeert hij filosofie ook op het vmbo te introduceren. Maar dat gaat nog niet echt van harte. „Het vmbo heeft al erg veel vakken; het is moeilijk om daar tussen te komen. Toch zou het waardevol zijn. Iedereen kan leren filosoferen. Een vraag als: ben je eerlijk over vreemdgaan, kan al een filosofische discussie opleveren.”

Pascal Cuijpers, docent beeldende vorming op het Connect College in het Limburgse Echt, ziet de toegenomen interesse in beeldende vakken terug op zijn school, waar veel ruimte is voor creativiteit. „Meer dan in mijn tijd. Ik haalde mijn diploma op deze school in 1992 en toen was ik echt een buitenbeentje toen ik koos voor een creatieve vervolgopleiding. Zeker als man.”

„De opties voor een creatief beroep zijn alleen maar toegenomen” - Pascal Cuijpers, docent beeldende vorming

Leerlingen vinden de beeldende vakken volgens de docent over het algemeen leuk, maar om er ook voor te kiezen als eindexamenvak is er volgens Cuijpers soms wat overtuiging nodig. „Ouders zien het niet altijd zitten. Ze vragen zich af of het nuttig is voor later. Ik denk juist van wel. De opties voor een creatief beroep zijn alleen maar toegenomen. Kijk naar de mogelijkheden in productdesign, de reclamewereld en alles wat er online bij is gekomen.”

En hoe zit het met de basisvaardigheden? Staan die niet onder druk bij leerlingen die kiezen voor een creatief examenvak? De zeventienjarige Romi, leerling op het Connect College, denkt van niet. „Die basisvakken krijg je sowieso. Die moet je ook halen. Ik denk niet dat het uitmaakt of je daarnaast ook examen doet in aardrijkskunde of in kunst.”

„Die basisvakken krijg je sowieso. Ik denk niet dat het uitmaakt of je daarnaast ook examen doet in aardrijkskunde of in kunst” - Romi, leerling Connect College

Zelf heeft ze kunst gekozen als eindexamenvak. Voor haar practicum haalde ze met haar schilderij het hoogst haalbare cijfer: een tien. „Ik teken al mijn hele leven. Mijn werkboeken staan vol met krabbels. Een oog of een hand of een ander lichaamsdeel. Ik vind portretten het leukst om te maken.”

Vorige week woensdag had ze het theorie-examen kunst, dat was nog best pittig. „Er was één vraag over de film Joker waar het ging over een bepaald camerastandpunt. Dat snapte ik niet zo goed.”

Ondanks haar voorliefde voor kunst gaat ze toch iets heel anders studeren. Ze kiest voor de hbo-opleiding toegepaste psychologie. Ze overwoog zich in te schrijven aan de kunstacademie, maar kreeg na het volgen van een kennismakingstraject stress van het idee dat ze moest presteren met haar werk. „Ik wist dan ineens niet meer wat ik moest verzinnen voor opdrachten. Ik houd het toch liever als hobby."