De giftenaftrek gaat voor de helft op de schop. Mensen die jaarlijks hun giften opgeven bij de Belastingdienst zullen hun belastingvoordeel zien halveren. Ook zullen mkb-bedrijven giften niet meer van de belasting mogen aftrekken. Verder zullen de voordelen van een periodieke gift verdwijnen.

Dat volgt uit het hoofdlijnenakkoord dat PVV, VVD, NSC en BBB zijn overeengekomen. In de financiële bijlage van het akkoord staat dat het volgende kabinet 250 miljoen euro gaat besparen op de giftenaftrek. Vanaf 2025 staat er een bezuiniging ingeboekt van 100 miljoen euro, die uiteindelijk oploopt tot 250 miljoen euro.

Daarmee wordt de giftenaftrek voor meer dan de helft versoberd. De giftenaftrek kost de overheid jaarlijks ca. 460 miljoen euro.

Officieel is er tussen de nieuwe regeringspartijen nog niet afgesproken hoe de besparing op de giftenaftrek precies zal worden gerealiseerd. Het gesloten akkoord is een hoofdlijnenakkoord; de toekomstig staatssecretaris van Financiën −verantwoordelijk voor fiscale zaken− zal de verdere uitwerking voor zijn rekening nemen.

Onderzoeksbureau

In diverse rapporten is echter in kaart gebracht welke mogelijkheden er zijn om de giftenaftrek te beperken. Zo bracht onderzoeksbureau SEO Economisch Onderzoek in opdracht van het ministerie van Financiën in maart dit jaar een evaluatierapport uit.

Daar staat het voorstel in om het aftrektarief voor giften te verlagen naar 20 procent. Op dit moment krijgen mensen 37 procent van het totaalbedrag aan giften terug van de Belastingdienst. SEO schrijft dat deze versobering de overheid 130 miljoen euro oplevert.

„Deze coalitie geeft duidelijk blijk van een armetierige samenlevingsvisie” - Pieter Grinwis, CU-Kamerlid

Er is nog een aantal mogelijkheden om de giftenaftrek te beperken, bijvoorbeeld het afschaffen van de voordelen voor periodieke giften. Periodieke giften moeten voor vijf jaar schriftelijk zijn vastgelegd. Als dat gebeurt, geldt een veel ruimer aftrekplafond −maximaal 250.000 euro per kalenderjaar− vergeleken met gewone giften. Uit diverse rapporten blijkt dat het de overheid 50 tot 80 miljoen euro oplevert als het ruimere aftrekplafond wordt afgeschaft.

Verder is er nog de giftenaftrek voor het bedrijfsleven. Mkb-bedrijven kunnen op dit moment jaarlijks maximaal de helft van de winst of 100.000 euro aan giften aftrekken. Als deze regeling verdwijnt, levert dit de overheid maximaal 21 miljoen euro op.

Tot slot is er een uitzonderingsregeling voor giften aan culturele algemeen nut beogende instellingen (ANBI’s). Door deze af te schaffen, krijgt de overheid 8 miljoen euro meer belasting binnen.

„Alle maatschappelijke initiatieven die je hiermee ontmoedigt, komen straks als een boemerang terug” - Chris Stoffer, SGP-Kamerlid

Al met al tellen deze voorstellen op tot de 250 miljoen euro waarmee de nieuwe regeringsploeg de giftenaftrek wil versoberen.

Lastig controleren

De rationale voor het beperken van de giftenaftrek die in evaluaties vaak wordt genoemd is dat de regeling lastig te controleren is voor de Belastingdienst. Ook wordt in deze onderzoeken opgemerkt dat een beperktere giftenaftrek niet leidt tot minder giften, waardoor het „doelmatiger” is om de regeling te versoberen.

„Deze coalitie geeft duidelijk blijk van een armetierige samenlevingsvisie”, reageert CU-Kamerlid Pieter Grinwis. „Goede maatschappelijke initiatieven moet de overheid ruim baan geven, niet fiscaal ontmoedigen.”

„Ik roep de coalitiepartijen met klem op dit onderdeel van het akkoord te herzien”, zegt SGP-Kamerlid Chris Stoffer. „Alle maatschappelijke initiatieven die je hiermee ontmoedigt, komen straks als een boemerang terug. Dan kan de overheid het zelf gaan oplossen en betalen. Heel onverstandig.”