Roker reist gerust naar Luxemburg voor sigaretten en shag
Met de bus naar Duitsland of Luxemburg: niet om prachtige steden of mooie natuurgebieden te bekijken, maar om tabakswaren in te slaan. Vanwege de hoge prijzen in Nederland gebeurt het steeds vaker en met name kleine winkels zijn daarvan de dupe.
In een land als Luxemburg zijn rookwaren veel goedkoper dan in Nederland en daarom organiseert de firma Winkelbus reisjes naar het Groothertogdom. De kosten halen de klanten er volgens het bedrijf snel uit. Een slof sigaretten van 200 stuks is daar 15 tot 20 euro voordeliger. Een consument mag 800 sigaretten, 200 sigaren en een kilo tabak naar Nederland meenemen zonder dat daarvoor accijns hoeven te worden betaald. Tel uit de winst.
Je moet voor goedkope rookwaren wel echt de grens over. Wie denkt ze voordelig via internet te kunnen bestellen, omdat we in Europa een vrije markt hebben, komt bedrogen uit. De belastingdienst geeft aan dat er alleen tabak bij een webwinkel mag worden gekocht als daar een Nederlands accijnszegel op zit. Dat is bijna nooit het geval. Die dienst waarschuwt daarom dat goedkope rookwaren die per post worden verzonden, in beslag genomen kunnen worden.
Belasting
De Vereniging van Sigaretten- en Kerftabakfabrikanten (VSK) maakt zich zorgen over de georganiseerde busreizen. „Wij zouden het liefst zien dat er over in Nederland gerookte tabak in ons land belasting wordt betaald. Dat helpt de Nederlandse economie natuurlijk. Tegelijkertijd begrijpen we dat de enorme prijsverschillen tussen Nederland en andere Europese landen mensen de grens overjagen”, aldus de vereniging.
Niet alleen zijn in Nederland de prijzen van rookwaren veel hoger dan in de buurlanden; ze kunnen ook op steeds minder plaatsen worden gekocht. Per 1 juli mogen supermarkten ze niet meer in de schappen hebben. Verschillende ketens, zoals Albert Heijn, zijn al met de verkoop gestopt.
Voor de grote bedrijven betekent dat een vervelend verlies aan inkomsten, maar voor kleinere supers en buurtwinkels is het vaak een ramp, stelt Patricia Hoogstraaten van Vakcentrum, een organisatie die de belangen van zelfstandige winkeliers behartigt. Volgens haar werken de overheidsmaatregelen niet. „Mensen gaan nauwelijks minder roken, maar kopen hun tabakswaren over de grens.”
Dorpswinkels
De feiten lijken haar gelijk te geven. Volgens de tabaksfabrikanten die in VSK samenwerken, wijst onderzoek uit dat er steeds meer rookwaren uit het buitenland komen. Inmiddels gaat het daarbij al om meer dan een kwart van alle sigaretten die in ons land worden gerookt. Bij de shag gaat dit inmiddels zelfs richting de 40 procent. In 2022 lagen deze percentages op respectievelijk 18 en 24 procent.
Hoogstraaten vreest dat honderden kleine winkels het overheidsbesluit om de verkoop van rookwaren aan banden te leggen niet zullen overleven. „Het gaat daarbij vooral om dorps- en buurtwinkels, waarvoor het altijd al lastig is om rendabel te draaien. Dit kan voor deze bedrijven de nekslag zijn.”
Ouderen
Vaak gaat het om de enige winkel in een kern, geeft Hoogstraaten aan. „Zulke detailhandel is heel belangrijk voor mensen die minder mobiel zijn, zoals ouderen. Ook hebben dit soort bedrijven een belangrijke sociale functie. Ze fungeren in de praktijk als ontmoetingsplaatsen, als het middelpunt van een gemeenschap. De leefbaarheid in heel wat dorpen en buurten komt daardoor onder druk te staan.”
In de grensstreek is de situatie vogels Vakcentrum helemaal moeilijk. „Mensen die rookwaren in Duitsland of België halen wordt geen strobreed in de weg gelegd. Ook al gooien ze hun hele kofferbak vol met sigaretten. Er zijn immers geen grenscontroles.”
„Dit kan voor honderden bedrijven de nekslag zijn” - Patricia Hoogstraaten van brancheorganisatie Vakcentrum
Discriminatie
Hoogstraaten: „In feite is er sprake van dubbele discriminatie. Nederlandse ondernemers worden achtergesteld bij hun buitenlandse concurrenten, die gewoon mogen doorgaan met de tabaksverkoop. En binnen ons land heerst willekeur: een buurtwinkel mag geen sigaretten meer in het assortiment hebben, een winkel bij een tankstation wel.”
Vakcentrum heeft om die reden grote moeite met de overheidsmaatregelen. De organisatie is in gesprek met verschillende politici. Hoogstraaten: „We vragen ons af of de plannen van de Nederlandse overheid niet strijdig zijn met de EU-regels over de vrije markt.” Ze beseft dat de kans dat Vakcentrum de veranderingen waarschijnlijk niet kan tegenhouden, groot is. „Maar we blijven ervoor vechten.”
