Timmermans verwijst daarbij naar het plan dat op de formatietafel zou liggen om een ‘asielcrisis’ uit te roepen. In zo’n situatie kunnen meer ingrijpende maatregelen worden genomen. Als je de regels van de rechtsstaat op dit punt aan de kant schuift, „ben je bereid het ook elders te doen en lopen de onvervreemdbare burgerrechten gevaar”, waarschuwt hij. Het is volgens hem belangrijk de regels van de rechtsstaat altijd te respecteren.

De partijleider heeft donderdag, de Dag van Europa, aangegrepen om te wijzen op het belang van de Europese verkiezingen. Daarbij pleit hij ook voor eensgezindheid, dat volgens Timmermans „het enige instrument is dat we hebben om ons Poetin van het lijf te houden”.

Rechts-radicale partijen in een aantal EU-landen „pleitten lang voor het uittreden uit de EU, nu wil men de EU van binnenuit verzwakken, hetgeen tot hetzelfde resultaat leidt: een EU die niet langer in staat is te voorkomen dat landen en volkeren weer tegen elkaar worden opgezet.” De ondermijning van die eensgezindheid door „de nationalisten van radicaal-rechts is een directe bedreiging van onze vrede, veiligheid en welvaart.”

Voor vrede en stabiliteit in Europa is de democratische rechtsstaat van essentieel belang, benadrukt Timmermans. „Gebaseerd op democratie, het respect voor de scheiding der machten en het respect voor de rechten van burgers, zoals vervat in nationale wetgeving en internationale verdragen. Dat betekent dat je je aan de wet houdt, ook als het moeilijk is.”

Timmermans was van november 2014 tot augustus vorig jaar vicevoorzitter van de Europese Commissie.