De echtgenoot van prinses Margriet schroomt niet zijn mening ten beste te geven. En daarin geeft hij zichzelf geen functioneel leeftijdsontslag. Deze dinsdag werd hij 85 jaar. In de loop der jaren twitterde hij erop los. Op X doet hij dat nog steeds, zoals na de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november, toen de PVV de winnaar bleek te zijn. In de samenleving kwamen direct krachten los die de gevolgen wilden indammen: in een petitie werd opgeroepen PVV-leider Wilders geen premier te maken. Er werd ook gedemonstreerd tegen de partij die opeens de grootste werd. Niet doen, vond Van Vollenhoven: in een democratie behoor je de uitslag te aanvaarden, ook als die pijn doet. Hij deelde een eerder bericht van journalist Jelle Brandt Corstius: „Is dit niet het idee van een democratie, dat je de stem van de kiezers respecteert?”

Zo spreekt Van Vollenhoven het volk wel vaker toe. De man van de prinses mag dan wat slecht ter been zijn, hij blijft actief. Zaterdagavond wil hij, als vanouds, met vrouw en zoon Pieter-Christiaan deelnemen aan de dodenherdenking bij het ereveld op de Grebbeberg, waar in mei 1940 een bloedige slag werd uitgevochten. De volgende dag gaat Van Vollenhoven weer naar de bevrijdingsherdenking in Wageningen, zoals zijn schoonvader prins Bernhard vroeger steevast deed.

Soms bouwt de goedlachse Apeldoorner wel af. Vanaf 1989 opende hij Open Monumentendag, elk jaar. Maar vorig jaar deed hij dat voor het laatst. „Ik ben nu zelf een monument geworden”, vond hij.

„Ik ben nu zelf een monument geworden” - Prof. mr. Pieter van Vollenhoven

Lees ook

Pieter van Vollenhoven, de professor die nooit prins werd

Ereburger

Van Vollenhoven mocht vroeger op zijn verjaardag altijd op stap. Hij was tegelijk met schoonmoeder Juliana jarig en stond die dag op het bordes van Paleis Soestdijk om het defilé af te nemen. Haar familie stond om haar heen, en lachte, en zwaaide, en alleen de kleinkinderen lieten het openlijk merken als ze er genoeg van hadden. Ook later, toen de koninklijke familie op Koninginnedag het land in trok, kreeg de jarige Pieter regelmatig extra belangstelling en soms een luide ovatie.

Van Vollenhoven is niet van adellijke afkomst en zijn huwelijk bracht hem geen prinsentitel. Voornaam voorgeslacht heeft hij echter wel, zo bleek toen hij op 12 juli 2004 in Vollenhove sprak. Daar werd hij die dag ereburger, precies 650 jaar nadat Jan van Arkel, bisschop van Utrecht, het plaatsje stadsrechten verleende. Mr. Pieter was in zijn familieregisters een ambassadeur tegengekomen die met de Spaanse prinses Maria Christina de Bourbon was getrouwd. Een andere Van Vollenhoven was hofprediker van prins Willem III, nota bene de bouwer van Paleis Het Loo, waar Pieter en Margriet tijdens hun eerste huwelijksjaren woonden.

Mr. Pieter had ook nagedacht over het ereburgerschap dat het Overijsselse stadje hem verleende. Het is eigenlijk bestemd voor zeer bijzondere verdiensten, het liefst een menslievende daad waarvoor iemand mogelijk zelfs zijn leven in de waagschaal heeft gesteld. Het deed Van Vollenhoven denken aan een artikel van publicist John Jansen van Galen. Die schreef dat hij Pieter lange tijd als een „flapdrol” had beschouwd, maar hem steeds meer was gaan waarderen. „Hij was vooral verrast door mijn pittige uitspraken en de daaruit dikwijls voortvloeiende ruzies met ministers. En hij was verbaasd dat dit alles niet tot openbare aanvaringen met het kabinet had geleid”, constateerde Van Vollenhoven.

Wat bisschop Van Arkel in 1354 betreft: „Naar onze hedendaagse begrippen werden de Vollenhovenaren met die stadsrechten dus eigenlijk omgekocht, en was het dus een ordinair omkoopschandaal waarvoor nu onmiddellijk een onderzoekscommissie zou worden ingesteld. Maar ik zou daar dan gelukkig niet in hoeven te zitten, omdat ik met deze achternaam natuurlijk niet als onpartijdig zou worden beschouwd”, zei Van Vollenhoven.

Pleidooi

De zoon van een Schiedamse zeilfabrikant ontmoette zijn prinses toen beiden in Leiden studeerden. Acht jaar bewoonden ze een vleugel van Het Loo, toen betrokken ze een nieuwe villa die daar ergens schuin achter was gebouwd, buiten het zicht van nieuwsgierigen. Prinses Margriet en haar man brachten er vier zoons groot: Maurits (1968), Bernhard (1969), Pieter-Christiaan (1972) en Floris (1975). „We zijn uitverkocht”, kondigde vader Pieter aan toen die laatste twee tegelijkertijd hun verloving aankondigden. Nu wonen de ouders er nog samen.

Dat Van Vollenhoven ”man van” is, verhinderde niet dat hij zich jarenlang inzette als voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid en nog wat functies meer. En al is hij daarmee gestopt, erefuncties heeft hij nog wel; tientallen zelfs. Hij laat nog regelmatig horen wat hem bezighoudt. Onlangs pleitte hij nog bij de regering voor betere bescherming van de natuur en wees hij ook op het belang van onafhankelijk onderzoek.

Op X plaatste hij vorige week een foto van een zebrapad, met als bijschrift: „Gevaarlijke oversteek? Deze slimme lichtjes in het asfalt moeten de 80 kilometerweg veiliger maken.// Wat een mooie uitvinding en ik hoop oprecht,dat de proef zal slagen. Dat zou het oversteken aanzienlijk veiliger kunnen maken!” Zoals gewoonlijk met te weinig spaties en ditmaal met slechts één uitroepteken.

Enkele dagen eerder plaatste hij een van zijn natuurfoto’s: „Nog een speciale groet van deze Roodborst voor deze Zondag. Wegvliegen kwam even in zijn woordenboek niet voor!!”

Overzee

Binnen de familie heeft de nu 85-jarige Van Vollenhoven een unieke plaats, niet alleen door zijn optreden en door het ontbreken van een adellijke titel, maar ook doordat hij al decennia de enige man in zijn generatie is: prinses Beatrix is sinds 2002 weduwe, de huwelijken van Irene en Christina liepen op een scheiding uit.

Als Van Vollenhoven niet achter zijn bureau zit, is hij misschien wel met zijn camera de bossen van het Kroondomein ingetrokken. Of hij komt een van zijn zoons aanmoedigen bij een sportprestatie. Ook de elf kleinkinderen krijgen aandacht.

Een keer of veertig vloog Van Vollenhoven met zijn vrouw naar New York om er het Peter Stuyvesantbal –nu NAF Ball– bij te wonen. Of ze bezochten Canada, waar Margriet haar baby- en peutertijd doorbracht omdat de koninklijke familie tijdens de oorlogsjaren in ballingschap was.