Voor veel Nederlanders is het dragen van hoofdbescherming bij het fietsen nog taboe. Vandaag, op de derde editie van de Dag van de Fietshelm, hopen artsen en andere deskundigen dit te veranderen. Bij Annet Tanis (56) uit Goedereede is dat niet meer nodig. Sinds ze drie jaar geleden tijdens het racefietsen met haar gehelmde hoofd op het asfalt viel, beseft ze maar al te goed hoe belangrijk een fietshelm is.

Anderhalf jaar geleden had haar dochter niet het geluk dat ze een fietshelm droeg bij een ongeval. Ze fietste door de stad toen ze door een putdeksel van haar vervoermiddel viel. Ze liep een zware hersenschudding op en moest met de ambulance naar het ziekenhuis. „Mijn dochter heeft lang erge hoofdpijn gehad. Ze kreeg ook migraineaanvallen, wat ze eerst nooit had. Ze heeft nu nog steeds klachten en heeft een verminderde concentratie”, zegt Tanis.

„Mijn dochter had gisteren weer een fietsongeluk toen er plotseling een zware bakfiets met grote snelheid om de hoek kwam’’, zegt de vrouw uit Goedereede. „Gelukkig had ze van haar vorige ongeval geleerd en droeg ze nu een fietshelm. Ik hoor mensen met een e-bike weleens zeggen: „Ik hoef geen helm want ik let goed op’’, maar dat deed mijn dochter gisteren ook en dat voorkwam niet dat ze van haar fiets werd gestoten. Een ongeluk zit in een klein hoekje.”

Hersenletsel

Neurochirurg Hugo den Boogert ziet veel onfortuinlijke fietsers voorbijkomen op het traumacentrum van het HMC in Den Haag. „Het aantal patiënten die ik behandel met hersenletsel door een fietsongeval is steeds meer geworden. Het varieert van zware hersenschuddingen, waaraan sommigen overlijden, tot lichte hersenkneuzingen. Maar mensen onderschatten wat zelfs dit laatste al voor effecten heeft’’, zegt de arts.

„Patiënten die een lichte hoofdletsel hebben, komen een jaar later nog weleens terug met klachten. Dit kan zijn: concentratieverlies, sneller geïrriteerd zijn en ook moeite hebben met drukke ruimtes met veel mensen en geluid’’, vertelt Boogert. „Sommigen kunnen zelfs niet meer werken of worden arbeidsongeschikt verklaard. En dan heb je nog zwaar hersenletsel waardoor mensen op de Intensive Care (IC) terechtkomen. Die hebben dan zware afwijkingen in het brein en moeten een lang revalidatietraject doorlopen of ze overlijden. We moeten dus af van dat taboe op fietshelmen in Nederland.’’

De neurochirurg benadrukt: „Nederlanders moeten beseffen dat artsen veel dingen beter kunnen maken, maar niet de hersenen. Daar is geen behandeling voor. „Wij kunnen enkel ons best doen om bloedingen te verhelpen of de druk in het hoofd te verlagen.’’

Aantal ongelukken

Martijntje Bakker, directeur van het kenniscentrum letselpreventie VeiligheidNL, vindt het daarom belangrijk dat mensen deze ernstige gevolgen voorkomen door het dragen van een fietshelm. Daarom voert zij samen met andere organisaties campagne om mensen te stimuleren bij het fietsen hoofdbescherming te dragen. Net als in de Verenigde Staten, Denemarken en Duitsland hoopt ze dat het dragen van een fietshelm in Nederland normaal wordt.

„Het aantal patiënten die ik behandel met hersenletsel door een fietsongeval is steeds meer geworden” - Neurochirurg Hugo den Boogert

De noodzaak van deze campagne en de Dag van de Fietshelm benadrukt ze met harde cijfers. Het aantal gevallen van letsel door een fietsongeval is volgens haar met 27 procent gestegen de afgelopen tien jaar.  Ze heeft een mogelijke verklaring van deze stijging. „Het is drukker en sneller geworden op de fietspaden. Meer mensen zijn gaan fietsen en ook steeds meer op een e-bike of een elektrische bakfiets”, vertelt Bakker. „Dit zijn mogelijke redenen voor het sterk stijgende aantal ongelukken.’’

Ze roept op tot onderzoek om de exacte oorzaken van deze stijging helder te krijgen. „Ik hoop dat de landelijke politiek onze beweging steunt om onze drukke fietspaden veiliger te maken door het gebruik van fietshelmen te stimuleren.’’