De Jong vormt vanaf 1 augustus 2024 als lector Geletterdheid samen met de lectoren dr. Bram Kunz, prof. dr. Bram de Muynck en dr. Piet Murre het team dat leidinggeeft aan het onderzoekscentrum van Driestar educatief.

Waarom is dit nieuwe lectoraat nodig?

„Scholen hebben behoefte aan advies. Hoe krijgen ze hun leerlingen weer aan het lezen? Begrijpend lezen waarbij scholieren vragen beantwoorden over een tekst, is niet de manier om jongeren leesvaardig te maken, zo blijkt uit steeds meer onderzoeken. Maar hoe moet het dan wel? Op die vraag proberen we binnen het lectoraat antwoord te vinden.”

Lezen moet de hoogste prioriteit hebben in het onderwijs, vindt u. Waarom?

„Er is sprake van een leescrisis. Dat is zorgelijk. Lezen is immers nodig om te leren en volwaardig mee te doen in onze maatschappij.

Voor christelijke scholen komt daar nog bij dat ze leerlingen toerusten om Gods Woord zelfstandig te lezen en te begrijpen. Steeds maar weer blijkt dat scholieren het zogeheten diep lezen, het doorgronden van een tekst, lastig vinden. Terwijl juist dat leesniveau nodig is voor het begrijpen van de Bijbel. Daar ligt dus een taak voor opvoeders.”

Nederlandse jongeren lezen niet graag en niet goed, blijkt steeds maar weer uit diverse onderzoeken. Wat kunnen docenten doen om dat tij te keren?

„De toetsvorm is te vaak bepalend voor de inrichting van het leesonderwijs. Er zijn allerlei mooie lesvormen rond het lezen van boeken te bedenken. Maar een groepsgesprek tussen leerlingen over een literair werk is niet zo gemakkelijk in een cijfer uit te drukken. Een leesverslag waarin een scholier vragen beantwoordt over een boek, valt daarentegen wel te waarderen met een cijfer. Terwijl leerlingen daar over het algemeen minder van leren en ook minder plezier aan beleven.”

Hoe belangrijk is leesplezier voor het verbeteren van leesvaardigheid?

„Heel belangrijk. Jongeren die lezen leuk vinden, zijn er doorgaans ook beter in. Scholen moeten dus proberen het leesplezier bij hun leerlingen aan te wakkeren. Let wel: leesplezier is geen doel op zich. Uiteindelijk wil je als docent bereiken dat jongeren in staat zijn teksten te interpreteren. Met elkaar over verhalen praten helpt om de onderliggende boodschap van een boek te begrijpen.”

Waar liggen voor scholen kansen om leesplezier te vergroten?

„Er zijn veel boeken op de markt die ook scholieren die niet zo goed zijn in lezen zullen aanspreken. Recent gaf een van mijn studenten een les over prentenboeken in een tweede klas van het vmbo. Twee jongens uit haar klas vonden die boeken helemaal geweldig, want „er stonden platen in”.

Het aanbod van boeken op christelijke scholen kan nog wat gevarieerder, zowel qua vorm als qua inhoud. Juist verhalen waarin een andere leefwereld aan bod komt, kunnen een aanzet zijn voor een goed inhoudelijk gesprek. Verhalen die schuren met de eigen leefwereld of niet zo gemakkelijk te doorgronden zijn, bieden scholieren een mooie kans om diep te leren lezen.”