In de drukke volksbuurt Ain Shams aan de rand van de Egyptische hoofdstad Caïro scheuren de tuktuks door de straten en hangen overal slingers om de vastenmaand ramadan te vieren.

In een zijstraat op de vierde verdieping woont in een klein appartement de 39-jarige Amira Haroun met haar zus en drie dochters. Sinds oktober verblijft de alleenstaande moeder in Egypte, nadat de situatie in Sudan te penibel werd.

„Voordat de oorlog begon, had ik een goed leven", vertelt Haroun. „Bij de waterautoriteit had ik een administratieve functie en ik had net voordat de oorlog uitbrak een salarisverhoging gekregen." Keerpunt voor haar waren de onophoudelijke bommen en het geschiet. „Mijn drie dochters -een van vier en een tweeling van negen jaar- zaten de hele dag onder het bed verstopt en wilden er niet onderuit komen."

Egypte heeft de grens met Sudan inmiddels afgesloten, maar er komen nog steeds naar schatting zo’n 300 Sudanezen per week via mensensmokkelaars de grens over. Onder hen ook de familie Haroun, die in oktober 700 euro betaalde om de grens over te steken. Vanuit hun woonplaats Omdurman, grenzend aan de centraal gelegen hoofdstad Khartoem, namen ze de bus naar de grens.

Ik schat dat zo’n 50 procent van de kinderen van school is gehaald

Die busreis verliep, een halfjaar na aanvang van de oorlog, relatief voorspoedig. Al vonden bij controleposten van de Rapid Support Forces (RSF) berovingen plaats, vertelt de moeder. Eerder waren de RSF ook al bij hen thuis aan de deur geweest, om te kijken of er mensen woonden met banden met het leger. Bij die ’controle’ werden geld, goud, de koelkast en de televisie door de paramilitairen buitgemaakt.

Haroun voelt zich veilig in Egypte, ondanks de problemen waar Sudanezen mee te maken krijgen zoals racisme en intimidatie. „De buurtjongens roepen je dingen na, of vallen mijn kinderen lastig, maar het is te doen. Zeker na de oorlog die we in Sudan hebben meegemaakt."

Onderwijs

De grootste problemen zijn, net als voor andere Sudanezen, van financiële aard. Egypte gaat door een diepe economische crisis en kent een gierende inflatie. De huur van haar appartement is maandelijks 1500 Egyptische pond, bijna 30 euro, en met wat schoonmaakwerk en werk in de verzorging of als oppas kan ze nauwelijks de eindjes aan elkaar knopen. Daarom konden haar kinderen dit jaar niet naar de

speciale school voor Sudanese vluchtelingen, omdat de kosten van 3500 Egyptische pond per kind per jaar, omgerekend 67 euro, voor Haroun niet op te brengen waren. Ze spaart nu zodat haar jonge kinderen volgend schooljaar wel onderwijs kunnen volgen.

Voordat de oorlog begon, had ik een goed leven

Deze ontwikkeling ziet ook Elnour Yahya van de organisatie Dajo World Community, die Sudanese vluchtelingen bijstaat. „Ik schat dat zo’n 50 procent van de kinderen van school is gehaald omdat de ouders het niet meer kunnen betalen." Hij ziet zelfs dat Sudanezen de overstap naar Libië maken omdat het leven daar goedkoper is. „Sommigen wonen al vijftien jaar zonder perspectief in Egypte. Als zij de VN-vluchtelingenstatus hebben, gaan ze illegaal de grens met Libië over en melden zich daar weer bij het VN-kantoor." Vanuit daar maken sommigen per boot de overstap naar Europa.

Overleven

Met de migratiedeal met de EU, die dit weekend werd beklonken, moet Egypte zorgen voor betere grensbewaking om migratie terug te dringen. Ook moet de regering voorkomen dat mensen, ook Egyptenaren, illegaal de grens met Libië oversteken om vanaf daar de boot naar Europa te nemen. Egypte zal daarvoor van de Europese Unie 7,4 miljard euro krijgen. Het geld is bedoeld om illegale migratie tegen te gaan, én voor de opvang van vluchtelingen, vooral uit Sudan.

Yahya hoopt dat het geld wordt besteed aan vluchtelingen die al voor de oorlog in Egypte waren. „Doordat er sinds de oorlog veel vluchtelingen zijn bij gekomen, drukt dat op de Sudanese vluchtelingen die hier al waren. En sinds de VN minder hebben te besteden, zijn diensten voor vluchtelingen geschrapt zoals op het gebied van gezondheidszorg, onderwijs en huisvesting."

Het is een kwestie van overleven voor Haroun en andere Sudanese vluchtelingen in Egypte. Over de toekomst is ze somber, een terugkeer naar Sudan zit er niet in. „Wij hopen straks de vluchtelingenstatus bij de VN te hebben, en daarmee hopen we asiel te krijgen in een ander land.”