De jaarlijks terugkerende reeks van bedrijfsresultaten bereikte donderdag een hoogtepunt. ING, DSM, Randstad, Nutreco en Reed Elsevier blikten terug op 2004. De resultaten logen er niet om. De miljoenen en miljarden vlogen beleggers om de oren.

Zo maakte bankverzekeraar ING donderdag een winststijging bekend van 47,6 procent tot een bedrag van bijna 6 miljard euro. De nettowinst bij DSM steeg met 88 procent naar 262 miljoen euro. Uitzendorganisatie Randstad spande donderdag de kroon met een winststijging over 2004 van maar liefst 159 procent tot een bedrag van bijna 200 miljoen euro.

Eerder maakten andere concerns vergelijkbare winstsprongen bekend. ABN AMRO noteerde een plus van 30 procent, Philips’ winst steeg naar 2,84 miljard euro en ASML boog een verlies van 160 miljoen euro om in een winst van 235 miljoen euro. Shell viel het meest op met een jaarwinst van 18,5 miljard dollar. Nog nooit kon een Nederlandse onderneming zo’n hoge winst in de boeken bijschrijven.

Ondanks al deze mooie cijfers zijn ondernemingen voorzichtig over de toekomst. Gaven bedrijven een aantal jaren geleden hun winstprognose met een cijfer achter de komma, dit jaar blijft de verwachting in nevelen gehuld.

Volgens Ronald Doeswijk van het beleggingsonderzoeksbureau IRIS moet daaruit niet worden afgeleid dat bedrijven een onzeker jaar ingaan. „Gebleken is dat bestuursvoorzitters met optimisme naar de toekomst kijken. Maar na de sterke koerscorrecties vanaf 2000 hebben bedrijven gezien dat zij hard worden afgestraft als zij niet hun beloftes nakomen. Ze hebben dus helemaal geen zin om koffiedik te kijken.”

Bestuursvoorzitter Antony Burgmans van voedingsmiddelengigant Unilever kan hierover meepraten. Hij presenteerde vier jaar geleden zijn ambitieuze plan ”De weg naar groei”. De topman moest vorige week echter erkennen dat op zijn rapport een aantal onvoldoendes prijkt. Critici zinspeelden op het vertrek van Burgmans.

De topman gaf aan dat „de doelstellingen als een keurslijf werkten. We waren hierdoor niet in staat om tijdig op veranderingen te reageren.” De doelen verdwijnen nu in de prullenbak. Beleggers moeten het doen met vagere omschrijvingen als „hogere klanttevredenheid” of „agressievere marketing.”

ING stootte weliswaar niet zijn neus, maar topman Tilmant vindt het voorspellen van resultaten „een gevaarlijke bezigheid. Ik bestuur een bedrijf, geen vooruitzichten. Dat is het werk van analisten.”

Bestuursvoorzitter Peter Elverding van DSM durfde donderdag wel een voorspelling te doen over het eerste kwartaal, voor de rest van het jaar hield hij zich ook op de vlakte. Elverding rekent voor 2005 „op een verdere versterking” van DSM.

Analist Karel Zoete van Effectenbank Stroeve toont begrip voor de terughoudendheid van beursfondsen. „Kijk bijvoorbeeld naar Nutreco. Zij kampen met sterk volatiele zalmprijzen. Als ze eenmaal hun neus hebben gestoten, doen ze dat niet weer. Datzelfde geldt voor Unilever. Verder is het makkelijker om in een opgaande markt doelen te stellen. Dan haal je er altijd wel één.”

Dat de meeste bedrijven hun kruit droog houden bij het geven van concrete prognoses voor de resultaatontwikkeling dit jaar, komt volgens Zoete ook door de nieuwe IFRS-boekhoudregels die begin dit jaar van kracht zijn geworden. „Bedrijven vrezen voor sterk schommelende resultaten, wat voorspellen moeilijker maakt. Een bedrijf dat nu bijvoorbeeld nog afschrijft op zijn goodwill, mag dat vanaf 1 januari niet meer doen. Dat kan behoorlijke gevolgen hebben.”

De analist vindt niet dat bedrijven minder transparant worden. „Doelen zijn handig, maar niet noodzakelijk. Eigen voorspellingen van beleggers zijn minstens zo belangrijk.”