„Op ”6 januari” [bestorming van het Capitool] is het ons niet helemaal gelukt om de democratie volledig omver te werpen, maar we zullen er alles aan doen om het te vervangen door dit hier [de spreker houdt een kruisje omhoog], want alle glorie is niet aan de regering, alle glorie is aan God.” Deze enge uitspraak deed complotdenker Jack Posobiec in februari tijdens een forumsessie van de Conservative Political Action Conference (CPAC), die wordt geleid door complotdenker Steve Bannon, een oud-adviseur van Trump. De CPAC is de jaarlijkse conferentie van de ultraconservatieve kant van de Republikeinse Partij. Ze wordt sinds 2021, toen er een goudkleurig beeld van Trump werd gepresenteerd, gedomineerd door het ”trumpisme”.

Helaas… Helaas wordt Trumps aanhang vooral geïdentificeerd als ”evangelicaal”. Nogmaals helaas is het trumpisme in sommige ultrarechtse christelijke kringen, onder andere in de welvaartskerken en de apostolisch-profetische beweging, een cultus geworden waarbinnen Trump als een soort messias wordt vereerd. Op die voedingsbodem groeit het ”christian nationalism”, dat nastreeft wat Jack Posobiec zo kernachtig poneerde. Vierhonderd jaar geleden zou God de (blanke) protestanten naar Noord-Amerika gebracht hebben om daar een rijk te stichten naar theocratisch model. Dus alleen christenen uit die traditie komt het recht toe om het land te regeren, zodat zij het Koninkrijk van God gestalte kunnen geven.

Absoluut loyaal

Net als in Europa verandert de Amerikaanse samenleving door toenemende geloofsafval en secularisatie. Op moreel en ethisch gebied wordt de samenleving uitgehold door extreemlinks gedachtegoed. De dwingende manier waarop de moderne moraal aan de hele samenleving opgedrongen wordt, voedt de polarisatie. Trump heeft handig ingespeeld op de angst van conservatieve christenen voor deze ontwikkeling, door zich ogenschijnlijk te vereenzelvigen met hun politieke agenda. Hij gebruikt hen voor zijn politieke doeleinden, maar zijn levensstijl laat zien dat hij weinig op heeft met hun moraal. Toch zien zij hem als een ”gezalfde des Heren” die hen zal helpen „het land dat God ons gaf terug te nemen”, zoals ze het vaak uitdrukken.

Trump wakkerde die angst aan door complotideeën over een ”deep state” (een staat binnen een staat) die uit zou zijn op de vernietiging van de VS. Met de felle, grove en vaak zeer beledigende woorden waarmee hij zijn tegenstanders demoniseert, versterkt hij de toch al groeiende polarisatie. Het is hem gelukt om een fanatieke en potentieel agressieve aanhang te creëren die hem blindelings volgt en absoluut loyaal is. Het resultaat was te zien op 6 januari 2021, toen hij die aanhang aanzette om het Capitool te bestormen. Dat leidde tot vijf doden en vele gewonden. Wat bezielt Trump? En waarom blijven serieuze christenen hem blindelings volgen?

Presidenten als antichrist

Complotdenken en de argwaan dat de overheid de burgers van hun vrijheid zou willen beroven, zijn sinds de onafhankelijkheidsoorlog (1775-1783) onderdeel van de Amerikaanse ziel. Telkens waren er mensen die in de president de antichrist meenden te herkennen. Dat etiket is in het recente verleden op Carter, Reagan, Clinton, Bush jr., Obama en Biden geplakt. Er zijn zelfs boeken aan gewijd, vaak door schrijvers met een overtrokken eindtijdverwachting.

Carters Camp David-akkoorden waren voor sommigen ”verraad aan Israël” en ‘dus’ een bewijs dat hij de antichrist was. Complotdenkers beweerden dat ”antichrist” Bush jr. achter de aanslagen van 11 september 2001 zat. Anderen verwachtten dat Obama de absolute macht naar zich toe zou willen trekken en zich zou ontpoppen als de antichrist. In 2022 werd een man uit Kansas opgepakt omdat hij probeerde in contact te komen met president Biden om „de kop van de slang af te hakken”. God zou hem geopenbaard hebben dat Biden de antichrist is.

Vreemd genoeg durft slechts een enkeling uit Amerika Trump aan te merken als kandidaat-antichrist, terwijl juist hij voldoet aan veel van de karaktereigenschappen van de antichrist die de Bijbel noemt. Hij is de eerste Amerikaanse president die geprobeerd heeft een staatsgreep te plegen nadat hij de verkiezingen verloor.

Sommigen zullen tegenwerpen dat Trump het juist opneemt voor de christenen. John Kelly, een voormalige stafchef van Trump, verklaarde onlangs echter dat hij „niet eerlijk is wat betreft zijn positie ten aanzien van het ongeboren leven, vrouwen, minderheden, evangelicale christenen en arbeiders”. Trump nam de agenda van conservatieve christenen over om een machtsbasis te creëren, niet omdat hij hun overtuiging deelt.

Trump wordt door zijn fanatiekste aanhangers (vooral charismatische ‘profeten’) een ”gezalfde van God” genoemd. Bij de vorige presidentsverkiezingen zijn er meermalen grote reclameborden geplaatst met een afbeelding van Trump en daarnaast Jesaja 9:5a: „Een kind is ons geboren, een zoon is ons gegeven en de heerschappij rust op zijn schouders.” Zelfs „Het Woord is vlees geworden” (Johannes 1:14) werd op zulke borden gezet. Deze borden werden na protesten verwijderd. Maar ze laten zien hoe ver de Trumpcultus onder zijn ”christelijk nationale” aanhang gaat. Het is naïef om de video waarin Trump zichzelf presenteert als een speciale schepping van God voor Amerika weg te zetten als slechts een overdrijving die nu eenmaal bij Amerikaanse verkiezingen hoort.

Voor de Trumpaanhang heeft dit een diepe theologische lading. Die wordt constant gevoed door ultrarechtse fundamentalisten en de Amerikaanse charismatische ”profeten” die in 2020 als één man hadden geprofeteerd dat Trump de verkiezingen weer zou winnen, omdat hij Gods ”verkozen instrument” was om het land te redden. Na Bidens overwinning bleven ze dit volhouden. De narcistische Trump wentelt zich graag in deze verering. Door de geestelijke misleiding en de demagogische nepinformatie over ”gestolen verkiezingen” erkent zo’n 17 procent van de Amerikanen Biden nog steeds niet als de rechtmatige president, zo bleek uit recent onderzoek. Trump blijft die leugen voeden.

Koning Cyrus?

Bijbelse teksten die worden gezien als verwijzend naar kenmerken van de antichrist spreken van zelfverheerlijking, grootspraak en opschepperij (Daniël 8:25, 11:36-37; Openbaring 13:5), leugen, misleiding en een bedenkelijk karakter (Daniël 8:12). Deze eigenschappen zijn allemaal op Trump van toepassing. Hij herhaalt zijn leugens zo vaak dat mensen die gaan geloven. Trump zegt christen te zijn maar er is absoluut niets van het beeld van Christus in hem te herkennen.

In zijn kersttoespraak maakte hij zijn politieke tegenstanders uit voor ongedierte en sprak hij de hoop uit dat zij „zouden rotten in de hel”, een kerstwens die hij ook aan president Biden richtte. Ook zijn Republikeinse tegenkandidaten in de Amerikaanse voorverkiezingen beschimpte en beledigde hij zonder inhoudelijk met hem in debat te gaan. Hij is immoreel, oneerlijk in zaken, onbetrouwbaar en (naar eigen zeggen) wraakzuchtig. Charismatische ”profeten” verklaarden hem tot de nieuwe koning Cyrus, maar lijkt de personage uit Daniël 11:21 (de verachtelijke man die de macht grijpt door vleierij) niet meer op hem?

Onberekenbaar

Wie en wat is de antichrist? De apostel Johannes spreekt over de „geest van de antichrist” die zal komen, maar ook al in de wereld is, en over „vele antichristussen” die al opgestaan zijn (1 Johannes 4). De kenmerken van de antichrist zullen dus in vele ”valse christussen” herkend kunnen worden. De antichrist werpt zich op als iemand die Christus vervangt. Johannes zegt dat hij „loochent dat Jezus de Christus is” (1 Johannes 2:22). Trump noemt zich een christen maar klopt dat? Op de vraag of hij wel eens om vergeving bad, antwoordde hij: „Als je niets fout doet, heb je geen behoefte om vergeving te vragen.” Daarmee ontkent hij de noodzaak van de Verlosser, die in het vlees kwam om ons te redden.

Trump is geen ”gezalfde”; hij ademt de geest van de antichrist uit. Maar is hij dat ook? Wat betreft zijn karakter wel, maar hij mist er de intelligentie voor. Dat bewijzen zijn vele dwaze uitspraken. Dat maakt hem onberekenbaar en dus zeer gevaarlijk in combinatie met macht.

Waarschuwingen

Veel voormalige leden van Trumps regering en staf die ontslagen werden of uit gewetensnood vertrokken, luiden nu de noodklok. Ze waarschuwen met klem voor een tweede termijn van Trump. Bill Barr, aanvankelijk Trumps loyale minister van justitie, waarschuwt nu dat Trump „altijd zijn eigenbelang en het bevredigen van zijn eigen ego op de allereerste plaats zal stellen”. John Bolten, Trumps eerste nationale veiligheidsadviseur, waarschuwt: „Trump heeft [de nationale veiligheid] schade berokkend in zijn eerste termijn, wat grotendeels hersteld is. Maar als hij voor een tweede termijn gekozen wordt, kan hij schade toebrengen die niet te repareren is. We gaan een gevaarlijke periode tegemoet.” Bolten is ervan overtuigd dat Trump de VS uit de NAVO zal halen als hij herkozen wordt. Ook Trumps voormalige hoofd nationale veiligheid en klokkenluider Miles Taylor waarschuwt tegen een tweede Trumptermijn: „We wandelen als zombies naar een catastrofe.”

Ashley Farah Griffin was Trumps communicatiemanager. In december 2020 nam hij ontslag uit gewetensnood. Zij wilde niet medeschuldig zijn aan Trumps leugens over ”gestolen verkiezingen” en noemt Trump een „reële bedreiging voor de democratie”.

John Kelly, Trumps langstzittende voormalige stafchef, zei: „Trump minacht onze democratie, onze grondwet en onze rechtspraak… God helpe ons!”

Marionettendemocratie

Tijdens de komende verkiezingen staat de Amerikaanse democratie zelf op het spel. Als Trump wint, kan dat het einde ervan betekenen. Er zitten extreemrechtse ”christelijke” volksvertegenwoordigers in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden die zich openlijk uitspreken tegen de scheiding van kerk en staat. Ze vinden dat Amerika als theocratie geregeerd moet worden, dus alleen door hen. Zij verdedigen zelfs de bestorming van het Capitool en noemen degenen die daarvoor veroordeeld zijn en in de gevangenis zitten ”gegijzelden”. Zij en Trump spreken openlijk over het verjagen van hun politieke opponenten.

Als Trump wint, zullen zij hem maar al te graag helpen om de echte democratie te vervangen door een marionettendemocratie naar het voorbeeld van Poetin, de dictator voor wie Trump zo’n bewondering koestert. Dat zal de internationale politieke verhoudingen onomkeerbaar veranderen. Poetin zal zijn kans schoon zien in Oost-Europa, China zal hetzelfde doen in het verre oosten. De spanningen in de Amerikaanse samenleving zouden zelfs kunnen leiden tot het uiteenvallen van de Verenigde Staten, zoals de conservatieve Republikeinse Trumpcriticus David French beschrijft in zijn boek ”Divided We Fall”. Het wegvallen van Amerika als stabiliserende supermacht zal catastrofale gevolgen hebben voor de VS en voor de wereld.

Mocht Biden winnen, dan doemt het grote gevaar op dat de extreemrechtse aanhangers van de Republikeinse Partij de uitslag niet zal accepteren en opnieuw zal proberen op oneigenlijke wijze de macht te grijpen. Dat lukte niet op 6 januari 2021 maar verondersteld wordt dat ze ditmaal beter voorbereid zijn.

Geweld

Trump zal zijn eventuele nederlaag nooit toegeven. En mocht het de Republikeinse Partij niet lukken om de uitslag ongedaan te maken, dan is het niet uitgesloten dat Trumps fanatieke aanhang over zal gaan tot geweld, daartoe aangezet door Trump zelf. Steeds meer extreme Trumpaanhangers spreken openlijk over de mogelijkheid van een burgeroorlog als Trump zou verliezen. Sommige geestelijke leiders roepen hun volgelingen op om wapens aan te schaffen. In 2019 orakelde pseudoprofeet Rick Joyner in een interview dat een tweede burgeroorlog waarschijnlijk onvermijdelijk was als onderdeel van de geestelijke strijd om Amerika te redden van geestelijk verval.

Er zijn gelukkig steeds meer Republikeinen die een tweede termijn voor Trump als een gevaar beginnen in te zien. Maar of nu Trump of Biden wint, beide scenario’s kunnen in 2025 leiden tot ernstige interne spanningen in de VS en onzekere en potentieel gevaarlijke nieuwe verhoudingen in de wereld. Mocht Trump gekozen worden, dan wordt de hulproep van John Kelly heel concreet: „God helpe ons!”

De auteur werkte jarenlang als zendeling in Guinee-Bissau en was in de jaren 90 directeur van stichting Tot Heil des Volks en hoofdredacteur van maandblad De Oogst.