„De Europese Unie is geen militaire alliantie, maar we leven in een nieuwe tijd die vraagt om een gezamenlijk defensiebeleid en daar hoort een goede defensie-industrie bij”, zei Eurocommissaris Margrethe Vestager (Mededinging) bij de presentatie van de plannen. Anders raakt de EU achterop bij „systeemrivalen” als China.

Op de voorheen vanzelfsprekende bescherming van de Verenigde Staten kan de EU niet meer rekenen. Dus moeten de lidstaten volgens de Commissie hun inkoopkracht bundelen en meer wapens van Europese makelij aanschaffen. In een nieuw overlegcomité zal beter afgestemd worden hoe ze hun defensiebudget zullen gebruiken. Door gezamenlijk in te kopen, kunnen EU-landen Europese wapenproducenten zekerheid bieden en aanmoedigen in extra productielijnen te investeren. Of ze kunnen lagere prijzen afdwingen. Lidstaten die samen inkopen, krijgen een deel vergoed vanuit Brussel. Ook kunnen EU-landen investeringsprojecten opzetten waar ze meer staatssteun aan kunnen geven dan de EU normaliter zou toestaan.

De bedoeling is dat per 2030 de helft van de defensie-uitgaven binnen Europa worden gedaan. Dat is een verdubbeling van wat er op dit moment wordt uitgeven in de EU. Ook moeten de EU-landen in 2030 zeker 40 procent van hun defensiemateriaal samen inkopen.

Anders dan verwacht, kwam de Commissie dinsdag niet met het voorstel om een Eurocommissaris voor Defensie te gaan benoemen. Die zou, volgens eerdere berichtgeving, de integratie van de Europese defensie-industrie en het veiligheidsbeleid gaan coördineren en nieuw beleid moeten ontwikkelen.

Voor de plannen voor de Europese defensie-industrie heeft de Commissie in de huidige begroting, voor de komende twee jaar 1,5 miljard euro opzijgelegd. Maar een nieuwe meerjarenbegroting van de EU zou „een ambitieus defensiebudget” moeten bevatten. Eurocommissaris Thierry Breton (Interne Markt) sprak eerder uit dat hij de komende vijf jaar 100 miljard euro denkt nodig te hebben.

Het financiële vraagstuk zal nog de nodige discussie opleveren. EU-buitenlandchef Josep Borrell is ervan overtuigd dat de plannen niet veel meer hoeven te kosten. „We moeten niet meer uitgeven, we moeten het slimmer uitgeven”, zei hij. Maar zuinige landen als Nederland en Duitsland vrezen voor het aangaan van nieuwe schulden om de ambitieuze plannen te realiseren.