Om zomaar een paar situaties te schetsen. In gedachten zien we een gezinnetje: vader, moeder en twee kinderen. Ze hebben het goed met elkaar, genieten samen, houden van elkaar. Ze maken plezier, voeren gesprekken, soms is er onenigheid. Tot zo ver niets bijzonders, toch?

Op een dag vertellen ze: „We verwachten weer een pleegkindje.” De reacties van familie en bekenden zijn heel divers. Ze variëren van „wat fijn, respect voor jullie, dit vind ik altijd zo knap” tot „pittig, bijzonder dat jullie dit aandurven”. Reageren familieleden en vrienden ook zo op een zwangerschap?

Als dit gezin op het treinstation staat te wachten, zegt een passagier: „Leuk hè, een dagje met opa en oma mee met de trein.” Of deze moeder komt met het kind bij een arts in het ziekenhuis en de arts zegt: „Dit soort zaken zien we eigenlijk alleen bij niet-westerse nationaliteiten. Welke nationaliteit heeft uw partner?”

Deze ouders voeren ook een gesprek op school. Ja, een gewone basisschool. Soms reageren mensen er verbaasd op dat hun kind niet op het speciaal onderwijs zit. De leerkracht vertelt dat de leerling soms van slag is. Ze vindt dat hij nu toch eigenlijk niet meer van een bepaalde situatie in de klas hoeft te schrikken; hij is al zo lang in het pleeggezin. Vorige week was hij twee dagen zo dromerig, alsof hij met z’n gedachten ergens anders was.

Of de moeder bij het schoolhek die vraagt uit welk land het kind komt. Ja hoor, gewoon uit Nederland. Als je vertelt dat de biologische ouders van het pleegkind nog bij elkaar zijn en dat ze ook christelijk zijn, dan is er alom verbazing.

Nog een vraag die vaak gesteld wordt, is of je wel echt van dit kind houdt. Sommige mensen denken dat de liefde groeit als het kind een paar jaar bij je woont. Anderen denken dat het voelt als aangetrouwde kinderen. Een van de kinderen uit het pleeggezin denkt daar anders over. Als ze op schoot zit, zegt ze: „Ik wilde dat ik in mama’s buik zat, dan was ik altijd heel dicht bij mama.” Mama wil dit moment niet zomaar voorbij laten gaan. Dus ze zegt: „Je weet toch dat je niet bij mij in de buik hebt gezeten, maar in de buik van mama A. Ik houd heel veel van je, net zoveel als wanneer je wél in mijn buik zou hebben gezeten.” Dat is niets nieuws voor haar, want daarover praten ze regelmatig met elkaar. Ineens veert ze overeind. Met grote, stralende ogen kijkt ze mama aan en ze zegt: „Zullen we afspreken dat het vanaf nu wel zó is geweest dat ik in uw buik heb gezeten?” Wat een liefde, wat een band, wat een verbinding is er. Het voelt alsof de kinderen daadwerkelijk uit je buik geboren zijn. Deze kinderen zijn niet uit je buik, maar uit je hart geboren!

Welkom in de wereld van de pleegzorg! Wat zitten we soms toch vol met vooroordelen. En wat een aannames doen we. Zonder dat we dingen op feiten baseren, passen we ons vooroordeel al toe op familie, vrienden en onbekenden. We denken dat er een verband ligt tussen een bepaalde groep mensen en hoe ze zich gedragen. Mannen zijn technisch, ouderen zijn niet handig met computers, alle pleegkinderen hebben gescheiden ouders en deze kinderen opvoeden is pittig. We hebben een mening over iemand, maar die is niet op feiten gebaseerd. Het is dus een beeld dat in jouw hoofd zit, een gedachte over een situatie. Laten we ons ervan bewust zijn dat het een invulling is, een voorlopig uitgangspunt. Vraag het altijd even na of jouw beeld klopt. Neem dus altijd ”Anna” mee: Altijd Navragen, Nooit Aannemen. Dan is er ook geen plaats voor jouw ”oma”: Oordeel, Mening en Aanname. Dan noemen we onze pleegdochter maar Anna en laten we oma thuis.

De auteur is preventiemedewerker bij Stichting De Vluchtheuvel.