„Deze week zal de Heer aan je denken ten goede”, verklaart voorganger Nicholas Duncan-Williams. „Deze week”, klinkt het opnieuw met nadruk, „zal de Heer je het dubbele geven van alles wat je hebt verloren.” De handen van de honderden aanwezigen in de kerk gaan de lucht in. „In de Naam van Jezus verklaar ik dat elke gesloten deur deze week voor je geopend zal worden.” „Amen”, reageert het publiek enthousiast na elk gebed.

De prediker is gekleed in een helderwit gewaad. Een gouden ketting, bevestigd aan twee borstzakjes, hangt in een U-vorm over zijn buik. Terwijl Duncan-Williams steeds vuriger gaat praten, slingert het sieraad bij elke zin heen en weer. Op zijn hoofd parelt zweet, dat hij zo nu en dan met een grote doek wegveegt. De aanwezigen herhalen luid de woorden van hun voorganger, die zelfs genezing van welke ziekte dan ook belooft. „Als je het gelooft, klap in je handen”, besluit hij de gebedsdienst.

De samenkomst vindt plaats in de Gebedskathedraal in de hoofdstad Accra. Aan het hoofd van deze kerk staat Duncan-Williams, een vooraanstaand charismatisch leider in Ghana en daarbuiten. Hij wordt beschouwd als een van de pioniers van de invloedrijke charismatische beweging in zijn land. Pinksterkerken in Ghana hebben in de afgelopen decennia een aanzienlijke groei doorgemaakt, ten koste van de meer traditionele, zoals de Methodistenkerk en de Presbyteriaanse Kerk.

Spurgeon

„De charismatische beweging heeft Ghana overgenomen”, zegt ds. Ferguson Kcofie (60). Het West-Afrikaanse land telt circa 33 miljoen inwoners, van wie twee derde zichzelf christen noemt. „Ik durf te stellen dat bijna 80 procent van de christenen in dit land charismatisch is of daardoor is beïnvloed”, vertelt de goedlachse baptistenpredikant in een eettent in het centrum van Accra.

Zelf raakte ds. Kcofie tijdens zijn studie in de jaren 90 aan het seminarie van de Metropolitan Tabernacle in Londen –de kerk van ds. C.H. Spurgeon– geworteld in de gereformeerde theologie. Inmiddels is hij al ruim dertig jaar pastor in de Ghanese hoofdstad, en sinds enkele maanden van de nieuw opgerichte Faith Reformed Baptist Church. De auto van de predikant ligt vol met klapstoeltjes voor de dienst van de komende zondag. Hij verwacht zo’n dertig mensen.

Een schril contrast met de Gebedskathedraal, die plaatsbiedt aan duizenden mensen. Wat is de aantrekkingskracht van pinksterkerken? Ds. Kcofie: „Afrika en ook Ghana kent veel armoede. En juist in deze pinksterkerken ligt sterk de nadruk op de materiële behoeften van mensen; er wordt een hemel op aarde beloofd. Nu meteen. Als je maar je tienden aan de kerk geeft en gelooft, dan zal rijkdom jouw kant op komen. Of je zult een goede gezondheid hebben en een lang leven kennen.”

De predikant heeft grote bezwaren bij dit welvaartsevangelie. „Ze houden zich bezig met wat wij brood-en-boterkwesties noemen”, zegt hij met een brede lach. „Daarnaast is het werk van de Heilige Geest sterk vernauwd tot zaken als spreken in tongen. Maar dat de Heilige Geest ons een nieuwe geboorte geeft en ons overtuigt van zonde en gerechtigheid ontbreekt.”

Minibusjes

Ook de traditionele kerken met wortels in de Reformatie zijn sterk beïnvloed door de pinksterbeweging, weet ds. Kcofie. Volgens hem zijn er in Ghana minder dan twintig kerken waar nog een zuiver gereformeerd geluid klinkt. „Sommige daarvan zijn erg klein en hebben moeite om overeind te blijven.” Het aantal leden varieert van meer dan honderd tot slechts rond de vijftien.

Een van die gemeentes is de Grace Reformed Baptist Church. Het orgelspel dat je op deze zondagavond al op de hobbelige zandweg tegemoetkomt, blijkt uit de speakers te komen. In het gebouwtje staan een kleine dertig oranje plastic stoelen, waarmee de helft van de ruimte gevuld is. Circa vijftien mensen druppelen binnen voor de leerdienst van die avond. Ouderling Daniel Todd Okanta –die op afstand studeert aan het seminarie van de Metropolitan Tabernacle– preekt over de verloochening door Petrus.

De gemeente is een kerkplanting van ds. Anthony Bentum-Ennin, vertelt hij daags na de dienst. De predikant komt het uit het 150 kilometer westelijk gelegen Cape Coast en is zojuist gearriveerd met een trotro. Deze minibusjes behoren tot de belangrijkste vormen van openbaar vervoer in het land, vaak beschilderd met christelijke slogans en Bijbelteksten.

„Dat valt elke bezoeker op en dan denkt men dat Ghana een heel christelijk land is”, zegt ds. Bentum-Ennin, gekleed in een oranje-geel overhemd en een donkerblauwe broek. Maar de nood in de hoofdstad is groot. „Er zijn slechts twee andere kerken met een gereformeerde inslag in heel Accra, ondanks het grote aantal inwoners. En die liggen nog eens ver uit elkaar.”Al wandelend door de stad komen we langs een gebedshuis van de Presbyteriaanse Kerk in Ghana. Ook daar is de waarheid verwaterd, stelt pastor Bentum-Ennin. „Ze staan sterk onder invloed van de pinksterbeweging. Ze nemen dingen over, zoals een drumstel in de kerk, dansen en spreken in tongen. Doen ze dat niet, dan lopen de leden weg naar de pinksterkerken. Het is duidelijk niet meer zoals het vroeger was. Bij presbyterianen, methodisten en zelfs anglicanen –hoewel sterk liturgisch– kon je toen nog een Bijbelse prediking horen. Maar dat is allemaal veranderd. Het stemt mij verdrietig.”

Reden voor de baptistenpredikant om begin 2018 een kerk te beginnen in de hoofdstad. In zijn eigen woonplaats draagt hij zorg voor een gemeente met zo’n 100 zielen.Hij pendelt wekelijks heen en weer tussen Cape Coast en Accra voor de Bijbelstudie en de gebedsdienst. De zondagse erediensten wisselt hij af met de twee ouderlingen.
<InlineImage imgUrl=“https://images.rd.nl/fill/w:2500/h:2500/plain/https%3A%2F%2Ferdee-prod-bucket-s3-001.ams3.cdn.digitaloceanspaces.com%2F20022826_0dd8e3ee58.JPG” caption=““De charismatische beweging heeft Ghana overgenomen”, zegt de baptistenpredikant ds. Ferguson Kcofie. beeld RD” alt=“20022826.JPG” />

Boekwinkel

De kerk investeert veel tijd in het kinderwerk, zegt ds. Bentum-Ennin. Er komen zo’n 120 jongeren naar de zondagsschool. „Dit is onze grootste kans hier, maar het vergt wel veel geduld.” De gemeente probeert ook volwassenen te bereiken. „Elke zaterdag trekken we de buurt in om traktaten uit te delen. We zien daar echter weinig vrucht op.” De aantrekkingskracht van het welvaartsevangelie is groot.

Toch is er zo en nu dan iemand die belangstelling heeft. „Dat zijn vaak mensen die de oppervlakkige aanbidding in de kerk moe zijn geworden. Ze beginnen zelf de Schriften te lezen en luisteren online naar gereformeerde predikers uit bijvoorbeeld Amerika. Deze blootstelling leidt ertoe dat ze vragen gaan stellen.”

Voor degenen die blijven komen, biedt de kerk veel ondersteuning, zegt ds. Bentum-Ennin. „Onze oudsten nemen contact met hen op, en voorzien hen van Bijbelse literatuur.” Die is onder meer afkomstig uit de enige boekwinkel met gereformeerde lectuur in Accra, een initiatief van de Gereformeerde Gemeenten (zie ”Boeken van ds. Meeuse en Bunyan in hartje Accra”).

Fakkel

Ds. Kcofie benadrukt hoe belangrijk het is om zichtbaar te zijn in de Ghanese samenleving. „Er is grote behoefte aan meer kerken die gefundeerd zijn in de Schriften. We moeten de fakkel van de Reformatie helder laten branden. We moeten de rechtvaardiging door het geloof blijven verwoorden.” Daarvoor is het nodig dat er meer mannen worden opgeleid, zegt de predikant, die ook een –gratis– Bijbelschool leidt.

Tegelijk ligt daar juist de grootste uitdaging. „Het is ons gedurig gebed dat God ons mannen wil geven om op te leiden als predikant. Want verschillenden van ons worden oud. Ik mag er dan jong uitzien, maar ik word oud”, grijnst Kcofie, die vorige maand 60 jaar werd. Het blijkt moeilijk om jongemannen voor het land te behouden. Velen willen naar het buitenland, op zoek naar een betere toekomst.

Beide predikanten wijzen ook op heel praktische noden. Het planten en onderhouden van kerken kost veel geld en middelen. Daarnaast vragen ze om gebed. Ds. Kcofie: „Dat de Heere ons getrouwheid geeft; we worden hier overweldigd door zo veel valse leringen.”

Roeping

Het is ds. C. Sonnevelt die Addo vraagt om leiding te geven aan de boekwinkel. Beide mannen ontmoetten elkaar jaren geleden bij de Grace Reformed Baptist Church, waar Addo ouderling is. „Vanaf dat moment is er een vriendschap ontstaan. Ook toen hij terugging bleven we contact houden. Op een gegeven moment vroeg hij of ik manager wilde worden.”

Addo heeft op dat moment een goede baan als ambtenaar. „Daar wilden ze mij niet laten gaan. Ook zou ik de helft van mijn salaris moeten inleveren. Maar ik zag het als een roeping van God. Het is beter om in Zijn dienst te werken dan om veel geld te verdienen. Ook houd ik ervan om te evangeliseren. Dat is echt mijn passie, en dat kan ik in deze functie vaak doen.”

Hij trekt er geregeld op uit om gereformeerde lectuur aan de man te brengen. De achterbak van de witte Volkswagenbus van de boekwinkel ligt vol met opklaptafels en tenten. „Geregeld ben ik een week op pad. Dan bezoek ik bijvoorbeeld drie of vier seminaries. Dat zijn opleidingen waar iedereen ongeacht zijn kerkelijke achtergrond kan komen studeren. We hebben toestemming gekregen om daar onze boeken te verkopen.” Met succes. Zo weet hij honderden boeken te verspreiden.

In de boekwinkel zelf loopt het niet storm, zegt Addo. Zo nu en dan stapt er iemand de winkel binnen. „Sommige mensen zijn wel geïnteresseerd in de gereformeerde theologie, maar we zien vaak dat ze toch vasthouden aan hun eigen charismatische overtuigingen. Voor veel mensen kan dat prima naast elkaar bestaan.”