In sommige kringen klinkt de uitspraak dat statushouders „onze woningen inpikken”. Volgens migratiekenner dr. Carolus Grütters is dat „volstrekt onjuist. Het gaat om 1 op de 100 sociale huurwoningen.”
De huisvestingscrisis waar Nederland mee kampt, is niet de schuld van asielzoekers, maar van falend overheidsbeleid. Dat concludeerde mr. Balakrishnan Rajagopal, speciaal rapporteur van de Verenigde Naties, eind december na afloop van zijn bezoek aan Nederland.
Grütters, migratiespecialist aan de Radboud Universiteit, valt hem bij. „Het is aantrekkelijk om asielzoekers als zondebok te gebruiken. Ze hebben immers geen stemrecht en praten niet terug. Het tekort aan betaalbare huurwoningen is echter niet de schuld van migranten, laat staan van asielzoekers, maar is veroorzaakt door 25 jaar door de VVD beheerst overheidsbeleid, waarin de markt de oplossing zou bieden.”
Volgens de Nijmeegse migratiedeskundige maakte de overheid in 2013 een grote fout door de verhuurdersheffing voor woningcorporaties in te voeren. „Dat was een kortzichtige manier om het overheidstekort terug te brengen. Corporaties werden belast op hun vermogen. Daardoor zagen ze zich genoodzaakt om een deel van hun woningvoorraad te verkopen. Met als gevolg dat diezelfde woningen door commerciële bedrijven tegen veel hogere huurprijzen worden aangeboden.” Overigens is de heffing begin 2023 afgeschaft.
Bejaardenhuizen
Een andere oorzaak van de huidige problematiek is volgens Grütters het sluiten van bejaardenhuizen. Die maatregel nam kabinet Rutte II destijds –ook in 2013– om de zorguitgaven te beperken. Sindsdien blijven ouderen langer thuis wonen en komen hun woningen niet beschikbaar voor jongere generaties.
In met name PVV-kringen klinkt geregeld de uitspraak dat statushouders „onze woningen inpikken”. Grütters kan zich over die bewering flink opwinden. „Dat is volstrekt onjuist. In Nederland zijn 8 miljoen woningen, waarvan zo’n 2 miljoen sociale huurwoningen. Daarvan komt 10 procent –zo’n 200.000– jaarlijks beschikbaar voor nieuwe bewoners. In 5 tot 10 procent daarvan betreft het statushouders. Dan gaat het dus om 1 op de 100 sociale huurwoningen.”
CBS-cijfers die maandag werden gepubliceerd, bevestigen dat beeld. Slechts 6 procent van de vrijgekomen corporatiewoningen gaat naar statushouders.
Discriminatie
De PVV diende in februari 2023 een wetsvoorstel in met als strekking dat mensen met de Nederlandse identiteit voorrang dienen te krijgen bij het verdelen van sociale huurwoningen. De partij meent dat Nederlanders worden gediscrimineerd op de woningmarkt, omdat statushouders vaak met voorrang een huurhuis krijgen.
Grütters vindt juist dat statushouders worden gediscrimineerd als autochtone Nederlanders als eerste aan de beurt zijn voor een woning. „Dan propageer je een samenleving met eerste- en tweederangsburgers. We weten uit de geschiedenis waartoe zo’n voornemen kan leiden.”
Volgens de migratiekenner komen negen van de tien migranten naar Nederland voor werk, studie of gezinshereniging. „Het probleem is echter dat de Nederlandse economie, zoals de glastuinbouw, zit te springen om met name arbeidsmigranten. Als je dat aantal wilt terugdringen, moet je je afvragen of die economische activiteiten niet beter elders kunnen worden verricht. Waar werk is, komen werknemers. Ondernemingen verkassen naar het buitenland zou dan een enorm effect kunnen hebben, ook op zaken als de stikstofuitstoot en de energievoorziening. De rijksoverheid zou daarin kunnen sturen.”
Ook studenten hebben vaak moeite om onderdak te vinden. Grütters vindt het een „wezenlijke vraag” of het verstandig is studenten van buiten de Europese Unie te werven. „Universiteiten en hogescholen doen dat graag omdat die studenten veel meer collegegeld moeten betalen en dus meer opleveren. De kamernood is echter al groot en het is een reële vraag of het niet beter zou zijn om die instroom te matigen.”
