Weinig bedrijven zullen bewust kiezen voor een ronde productiehal. Houtwerk in Hattem huist bewust wel in een groot uitgevallen silo. Jolande van Apeldoorn reageert laconiek. „Dan kunnen we niemand in een hoek drukken.” Iets serieuzer: „Ik moet er niet aan denken om altijd maar in een standaard kantoor met kleine ruitjes te zitten. Dit ontwerp sprak ons aan.”

Een beetje tegendraads, het tekent de ondernemingszin van de familie Van Apeldoorn. Samen met haar man Martijn (43) runt Jolande (40) het bedrijf. Haar schoonvader is de grondlegger. „Hij begon vijftig jaar geleden met het draaien van houten kralen. Op een dag nam hij een stoel uit Spanje mee. Het bleek een succesnummer, wagonladingen importeerde hij naar Nederland. Hij dacht toen al snel: „Die kan ik zelf ook maken.” Toen begon het maken van meubels op grotere schaal.”

Houtwerk onderscheidt zich door alleen inlands hout te gebruiken. Staatsbosbeheer is een goede bekende van de meubelmakers. Verder houdt het bedrijf het hele proces van stam tot eindproduct in eigen hand. „We zoeken zelf hout uit in de Nederlandse bossen. Daarbij letten we vooral op de onderste 4,5 meter van de stam. Dat is de maximale lengte die in onze droogkamer past.”

Een zagerij in Staphorst -de enige partner in het proces- maakt ruwe planken van de grote stammen. Eenmaal aangekomen in Hattem verdwijnen de planken twee tot drie weken in de droogkamer. Daar daalt het vochtgehalte van gemiddeld 17 procent naar 9 tot 11 procent. Vervolgens zagen en schaven werknemers van Houtwerk de 4,5 meter lange planken tot een dikte van 4 centimeter en een breedte van 7 centimeter. Deze maat is de basis voor alle meubelstukken, van keuken tot boekenplank.

Klanten moeten geduld hebben als ze een bestelling plaatsen bij Houtwerk. Voor een simpel kastje loopt de levertijd al snel op tot ongeveer twaalf weken. Het resultaat mag er dan wel zijn: een uniek product, inclusief een metalen plaatje met daarop de naam van de meubelmakers en de herkomst van het hout. „Er gaat bij ons niets de deur uit dat niet vooraf is ontworpen en geschetst in het bijzijn van de klant. Dat helpt bij het zoeken naar een creatieve oplossing. ” Een computer komt er niet aan te pas. „Dat is zo strak en koud.”

Mensen moeten flink in de buidel tasten voor dit ambachtelijke product, geeft Van Apeldoorn toe. De afwezigheid van tussenhandelaren maakt het prijsverschil met seriematige productie voor een klein deel goed. „Onze klanten kiezen voor duurzaamheid en kwaliteit. Mensen die vijftien jaar geleden een keuken kochten, willen wel eens wat anders. We geven dan het front een nieuw kleurtje, maken aanpassingen voor de inbouw van een afwasmachine en dezelfde keuken kan vervolgens weer vijftien jaar mee. Dat zie ik bij een standaardproduct niet zo snel gebeuren.”

De houtsoort beïnvloedt voor een groot gedeelte de prijs. Zo zijn eiken en essen 30 procent duurder dan grenen en douglas. Voor kersenhout betaalt Houtwerk nog eens 10 procent meer. Dat vertaalt zich uiteindelijk in het bedrag op de factuur.

Van Apeldoorn praat met liefde over hout. „Hout leeft, het geeft warmte. Zet maar eens een stalen ziekenhuisbed naast een houten exemplaar. Dan weet ik het wel.”

De omzet haalt Houtwerk voor 60 procent uit de keukenverkoop. Iedere week monteren de Houtwerk-mannen er een. Met 30 procent neemt ook de afzet in de zorgsector een belangrijke plaats in. Het geeft Van Apeldoorn veel voldoening als nieuwe producten iets toevoegen aan de zorg voor gehandicapten. „Op een dag kregen we de vraag naar een houten rolstoel omdat de stalen exemplaren te warm worden in de sauna. Het doet me deugd als onze oplossing goed blijkt te werken.”

De recessie van de afgelopen jaren heeft de zeventien werknemers van Houtwerk weer met beide benen op de grond gezet. „Eerst zeiden klanten: „O leuk, doe maar.” Nu denken ze veel langer na en bedingen een scherpere prijs. We moeten de touwtjes wat strakker aantrekken om winstgevend te blijven.”

Het familiebedrijf, dat zich recent aansloot bij stichting Het Gilde ter bevordering van vakmanschap en kwaliteit, doet geen concessies aan het ambacht. „Er vallen nu veel meubelmakers om die mee willen doen met de massa. Wij blijven kiezen voor duurzaamheid, dat is een tijdloze trend. We willen daarmee het ambacht instandhouden.”