Vorst Christian van Bentheim 100 jaar
Een familielid van de Oranjes dat honderd jaar wordt komt niet zo vaak voor. Nu is Christian, de vorst of prins van Bentheim, op 9 december honderd geworden. Op 12 december is hij overleden.
In 2018 bereikte de nicht van koningin Juliana, Woizlawa prinses Reuss, hertogin van Mecklenburg, deze leeftijd; zij stierf een halfjaar later. Nu heeft het hoofd van de Duitse familie Bentheim –”Chef des Hauses”– die mijlpaal beleefd. Officieel heet de prins: Zijne Doorluchtige Hoogheid Christian Max Gustav Albrecht, 6e Fürst zu Bentheim und Steinfurt.
Graaf Eberwyn van Götterswick huwde in 1421 Agnes van Bentheim, de dochter van de laatste graaf van Bentheim uit die familie en zo werd de familie Götterswick het volgende gravengeslacht. Door nog een ander huwelijk, dat van Eberwyn III met Anna van Tecklenburg in 1553, ontstonden er uiteindelijk twee familietakken, die regeerden over de graafschappen Bentheim-Steinfurt en Bentheim-Tecklenburg. Het koninkrijk Pruisen lijfde in 1729 de twee graafschappen in en de families konden zich alleen nog bezighouden met hun uitgebreide bezittingen en hun kastelen. In 1817 werden beide takken verheven tot ”Fürst”. Beide families wonen nog op hun kastelen.
Christian woont zijn leven lang al in het bijzonder fraaie waterslot Burgsteinfurt in Steinfurt, niet ver van de Nederlandse grens nabij Enschede. Hij werd er geboren op 9 december 1923, als tweede zoon van vorst Viktor Adolf (1883-1961) en Stephanie prinses van Schaumburg-Lippe. Moeder stierf twee jaar later bij de geboorte van een tweeling, die toen ook stierf. Ze was toen 25 jaar oud. Christian heeft zijn moeder dus nooit gekend, wél zijn peetmoeder, koningin Emma. Koningin Emma was zijn oudtante, zuster van zijn grootmoeder Pauline.
De weduwnaar koning Willem III der Nederlanden zocht een bruid en had in 1878 eerst zijn oog laten vallen op Pauline van Waldeck en Pyrmont, maar het werd Emma. Pauline wilde liever met haar liefde Alexis van Bentheim trouwen. Koningin Emma heeft zich veel bekommerd om de Bentheims, vooral om de twee zoontjes van Viktor Adolf die hun moeder zo jong hadden verloren. Twee maanden na de dood van moeder Stephanie stierf ook grootmoeder Pauline.
De broertjes Alexis en Christian kwamen wel op Soestdijk logeren. Ze mochten, zo herinnert Christian zich, eens op de sleep van Emma’s jurk staan en zo sleepte zij de twee jongetjes door de gang van Soestdijk. Oudtante Emma heeft Christian een mooie portretfoto geschonken, die de vorst mij liet zien toen ik hem eens bezocht. „Für meine Grossneffe von Deiner Grosstante Emma”, staat er met sierlijk handschrift op geschreven.
Emma kwam wel op bezoek bij haar zuster en toen Pauline niet meer leefde, werden de bezoekjes voortgezet. Emma kon gemakkelijk vanaf Paleis Het Loo op en neer naar Steinfurt. Ze nam altijd de mooiste cadeaus mee. Christian weet zich te herinneren dat hij meer oog had voor de indrukwekkende hofauto waar zij mee kwam dan voor tante zelf. Emma had ook betekenis voor de familie doordat zij het Christians tante, Victoria van Bentheim-Steinfurt (1887-1961), mogelijk maakte de studie architectuur te doen, in die tijd iets ongekends. Zij werd Duitslands eerste bekende architecte. In de Tweede Wereldoorlog nam zij een enorm risico door drie Joden te verbergen.
Nazaat van Willem I
Christians andere grootmoeder (de moeder van zijn moeder) was prinses Louise van Denemarken. Ook zij stierf jong. Af en toe kwamen Christian en zijn broer wel aan het Deense hof, maar na de oorlog was er geen contact meer. Deze prinses Louise van Denemarken was weer de kleindochter van prinses Louise der Nederlanden (1828-1871), kleindochter van koning Willem I, dus ook langs die lijn is Christian verbonden met de Oranjes.
Vader Viktor Adolf hertrouwde na zes jaar en wel met Rosa Helena prinses van Solms-Hohensolms-Lich (1901-1963). Christian en Alexis kregen er drie zusjes en vier broertjes bij. Daar leeft er nu nog één van. Het eerste kind, Juliana, werd in 1932 geboren en was op haar beurt weer petekind van onze latere koningin Juliana, naar wie ze vernoemd was. Ook Juliana kwam wel in Steinfurt. De twee Juliana’s ontmoetten elkaar voor de laatste keer in 1990 in Paleis Het Loo, toen herdacht werd dat koningin Emma honderd jaar daarvoor regentes geworden was.
Contact verbroken
Alexis en Christian waren beiden geïnteresseerd in techniek. Toen zij in het leger moesten, kwamen ze al gauw terecht bij de Luftwaffe, waar ze vliegenier werden. Hitler was aan de macht en zij werden ingeschakeld in het leger als piloten. Broer Alexis overleefde het niet, hij kwam om in een luchtgevecht bij Marseille eind 1943. Hij was toen 21 jaar.
Vanaf dat moment werd Christian erfprins en toen zijn vader in 1961 stierf, volgde hij hem op als vorst. Hij moest toen het uitgebreide bezit van land, bos en gebouwen beheren. Contacten met de Oranjes waren er toen niet meer; koningin Wilhelmina wilde na de oorlog met niemand van haar Duitse familie meer contact. Christian heeft er begrip voor, maar vindt het erg jammer, zo vertrouwde hij mij eens toe. Zijn passie waren de jacht en de wintersport en bij de jacht op Het Loo werd hij nu niet meer uitgenodigd. Wel heeft hij Willem-Alexander eens ontmoet tijdens een wintersportvakantie in Lech, waar de koninklijke familie ook al jaren vertoeft.
Adoptie
Christian trouwde in 1950 met Sylvia gravin von Pückler von Groditz. Zij zijn 63 jaar getrouwd geweest; in november 2013 stierf vorstin Sylvia. Kinderen kreeg het echtpaar niet. Het was dan ook opzienbarend dat zij twee meisjes adopteerden. Dat was uniek in hoogadellijke kringen en trok toen alle aandacht in de pers. Caroline, geboren in 1966, werd in 1967 geadopteerd, en Alexa, geboren 1968, in 1971. Beide dochters zijn getrouwd en hebben kinderen. Ze zijn echter niet van adel, hoewel ze wel de naam Bentheim-Steinfurt dragen. In 1991 volgde een derde adoptie, maar die was van praktische aard (de Duitse wetgeving staat dat toe). Dat ging om Christians neefje Carl Ferdinand, zoon van zijn volgende broer. Immers, het bezit en het beheer moeten via mannelijke lijn voortgezet worden.
Christian heeft na 33 jaar het beheer uitgeoefend te hebben het stokje overgedragen aan zijn broer Reinhard (1934-2021), maar vooral aan zijn neef/zoon Carl Ferdinand (1977). Deze woont nu ook op Slot Burgsteinfurt, terwijl andere familieleden op het bekende Slot Bentheim wonen en werken. De toekomst is verzekerd, Carl Ferdinand heeft ook weer een zoon: Jonathan (2008).
Geloof
Christian is een diepgelovig man. Hij heeft veel affiniteit met de Evangelische Broedergemeente van de hernhutters. De familie is al eeuwen lid van de Reformierte Kirche, een calvinistische kerk in Duitsland. Het hoofd van de familie Bentheim is traditioneel automatisch lid van de synode. Christian woonde de bijeenkomsten wel bij, maar hield zich op de achtergrond. Alleen als hij vond dat er onzin werd gesproken, zei hij er iets van.
Christian bezocht tot op hoge leeftijd weduwen en eenzame mensen of stuurde briefjes met verjaardagen, overlijden en bijzondere gelegenheden. Hij leest graag de publicaties van de Broedergemeente. De prins doet veel aan Bijbellezing en Bijbelstudie. Ook hield hij bemoedigende lezingen, zoals voor jongeren. De vertaling van het Evangelie in de dagelijkse praktijk spreekt hem erg aan. Dat zijn oomzegger prins Christof –van protestant inmiddels rooms geworden– in 2016 ingewijd werd als priester, raakte hem diep. Hij had een ereplaats bij de wijding.
Mensen gaan voor zaken, is Christians motto. De dikke muren van zijn unieke burcht ten spijt heeft de prins niets aan betekenis voor zijn omgeving verloren.