Leiders van oppositiepartijen in de Duitse Bondsdag zeggen dat het leger niet is toegerust voor de strijd in Afghanistan. Kopstukken van de liberale FDP en de christen-democratische CDU/CSU verklaarden gisteren dat de regering nu de tol betaalt voor de verwaarlozing van het leger.

De Bondsdag stemt volgende week over de uitzending van Duitse commando’s, marineschepen, transporttoestellen, speciale ambulancevliegtuigen en een eenheid voor nucleaire, bacteriologische en chemische oorlogvoering.

Pang pang
„Het aanpakken van het internationale terrorisme eist enorme inspanningen en langdurig vasthouden aan de gekozen koers”, zo hield Schröder het parlement voor. „Het is in ons aller belang om deze militaire operatie snel en succesvol te beëindigen.”

Oppositieleiders zetten gisteren vraagtekens bij de staat waarin het Duitse leger verkeert. Dat omvat 301.000 militairen, onder wie 110.000 dienstplichtigen. FDP-voorzitter Guido Westerwelle zei gisteren in de Duitse krant Die Welt dat het percentage dienstplichtigen veel te hoog is en dat Duitsland voor de „zeer zware opgave in Afghanistan” beroepsmilitairen nodig heeft.

Westerwelle en de CSU-leider Michael Glos hebben tevens kritiek op het feit dat Duitsland slechts 1,48 procent van het bruto nationaal product (bnp) aan Defensie besteedt. De andere landen van de Europese Unie maken gemiddeld 2 procent vrij voor het militaire apparaat. Glos wees erop dat het leger door die zuinigheid met een dertig jaar oud transportvliegtuig, de Transall, moet vliegen.

Glos en Westerwelle staan niet alleen met hun kritiek op het gebrek aan middelen bij Defensie. Verschillende Duitse media schreven onlangs dat de nood zo hoog is dat de legerleiding de militairen heeft gevraagd minder toiletpapier te gebruiken. En enkele jaren geleden meldden Duitse kranten dat soldaten tijdens oefeningen ”pang pang” moesten roepen, omdat losse flodders te duur waren.

Coalitie
SPD-fractiesecretaris Wilhelm Schmidt zei donderdag dat het al met al niet zeker is dat de rood-groene coalitie de wet waarmee de militairen voor twaalf maanden uitgezonden kunnen worden door de Bondsdag krijgt geloodst.

Bij de SPD zijn in ieder geval twee mensen van wie zeker is dat ze tegen zullen stemmen; bij de Groenen zijn dat er waarschijnlijk veel meer. Toch gelooft Schmidt niet dat de coalitie uit elkaar zal vallen. Bij prominente Groenen was de angst daarvoor juist zeer groot. Voor de partij is niet de kwestie Afghanistan alleen van belang, maar ook een verdere rol op het nationale politieke toneel, omdat een tegenstem het waarschijnlijke einde van de coalitie zou betekenen.

De partij zit in een lastig parket omdat steeds meer deelstaatafdelingen aandringen op tegenstemmen. De Groene minister van Buitenlandse Zaken Fischer, die woensdagavond in de fractie nog met aftreden had gedreigd, verdedigde de militaire actie fel.

„Je kunt van alles bespreken, ook bekritiseren –zoals de strategie van de VS– maar de kern van de zaak is of wij onze bondgenoot de VS alleen laten staan bij het beantwoorden van deze aanval”, aldus Fischer. Hulp weigeren is een fatale fout waardoor de NAVO en de Duitse verhouding met Washington geschaad wordt.

Volgens de Süddeutsche Zeitung heeft Fischer de fractie voorgehouden dat hij zal opstappen als er tegen gestemd wordt omdat hij niet van plan is een politiek uit te dragen die verkeerd is voor Duitsland.

Afgevaardigde Helmut Lippelt zei dat de Groenen moeten kiezen of zij in de coalitie „kritiek willen kunnen laten horen” of dat zij willen afzakken in de politieke vergetelheid. Op het Berlijnse Groenen-congres werd minister van Landbouw Renate Künast voor ”verrader” uitgescholden toen zij zich voor de aanvallen uitsprak.

Uit een peiling in opdracht van het weekblad Die Woche komt naar voren dat de Duitsers verdeeld zijn over deelname aan de acties in Afghanistan, met 51 procent voor en 46 procent tegen met een foutenmarge van 3 procent.

Kerken
Niet alleen de politiek denkt verschillend over de inzet van Duitse militairen in de oorlog tegen het terrorisme. Ook de synode van de grootste protestantse kerk in Duitsland, de EKD, is diep verdeeld over de inzet van Duitse militairen in de oorlog tegen het terrorisme. De synode, die in de Beierse plaats Amberg vergadert, moet kiezen tussen een genuanceerd voorstel van het synodebestuur en een voorstel van veertien synodeleden die faliekant tegen de oorlog zijn.

Het synodebestuur wijst de inzet van Bundeswehr-soldaten niet principieel af, maar stelt daaraan wel voorwaarden. Woensdag had EKD-voorzitter Manfred Kock in een interview de vrees geuit dat de militaire strijd tegen het terrorisme meer negatieve dan positieve gevolgen kan hebben. Kock pleit ervoor naar politieke oplossingen te zoeken, in plaats van militair geweld te gebruiken.

Het tegenvoorstel („Doet niet mee aan deze oorlog”) is ingediend door de predikant Rolf Wischnath uit Cottbus en synodelid Jutta Roisch-Wittkowsky. Laatstgenoemde sprak van een „desinformatiepolitiek.” „In een situatie waarin ons alle informatie wordt onthouden, moeten wij vertrouwen op de alwetendheid van de Duitse regering.”

Synodelid en CDU-parlementariër Hermann Gröhe lieten een ander geluid horen. „Wij laden ook schuld op ons als we niets tegen de groei van het terrorisme doen”, zei hij. Als er nu niet wordt opgetreden, bestaat volgens hem het gevaar dat Osama bin Laden over tien jaar de beschikking heeft over nucleaire of chemische wapens.

„Kwaad”
De voorzitter van de Duitse bisschoppenconferentie, kardinaal Lehmann, heeft donderdag elke inzet van militaire middelen als een „kwaad” aangeduid. Lehmann, bisschop van Mainz, zei dit naar aanleiding van het regeringsvoorstel Duitse soldaten in te zetten in de strijd tegen het terrorisme. Militair geweld is ook dan een kwaad als het volkenrechtelijk is geoorloofd, aldus de kardinaal. „De burgers noch de politici hebben voldoende inzicht in de risico’s van een militaire escalatie.”

De Duitse Rooms-Katholieke Kerk is solidair met de Verenigde Staten, die net als andere landen door meer acties van terroristen worden bedreigd. In dit uur van gevaar mag Duitsland zich niet aan de NAVO-verplichtingen onttrekken, zei Lehmann. „Maar dat ontslaat regering en parlement niet van de verantwoordelijkheid zelf te bepalen op welke wijze Amerika moet worden gesteund.”