Bij plekken waar met nieuwjaar vuurwerk wordt afgestoken, komen gemiddeld duizend keer zoveel vogels in de lucht dan anders, ontdekten wetenschappers van onder meer de Universiteit van Amsterdam. „Vogels vliegen op als gevolg van een acute vluchtreactie door plotseling lawaai en licht. In een land als Nederland, met zeer veel overwinterende vogels, gaat het echt om miljoenen vogels die worden beïnvloed door het afsteken van vuurwerk”, aldus een van de onderzoekers.
De gevolgen zijn het sterkst binnen de eerste 5 kilometer van vuurwerk, maar tot 10 kilometer vliegen er gemiddeld nog steeds minstens tien keer zoveel vogels als normaal. De dieren schrikken niet alleen, het extra vliegen kost ze ook nog eens veel energie. Uit ander onderzoek bleek al dat ganzen de eerste elf dagen na al het vuurwerk vaak langer bezig zijn met voedsel zoeken dan normaal. Dat kan komen doordat ze extra verloren energie moeten aanvullen, al kan het ook zijn dat ze na hun plotselinge vlucht uit het vuurwerkgebied in onbekend foerageergebied zijn beland.
De wetenschappers bestudeerden gegevens van radars in Den Helder en Herwijnen en zagen daar alleen al dat „bijna 400.000 vogels direct opvliegen bij de start van het vuurwerk tijdens de nieuwjaarsnacht”. Bovendien bleek dat vooral grotere vogels in open gebieden „urenlang en opvallend hoog” rondvliegen.
„Grotere vogels zoals ganzen, eenden en meeuwen vliegen door het grootschalig afsteken van vuurwerk tot honderden meters hoogte en blijven wel tot een uur in de lucht. Daarbij bestaat het risico dat ze in slecht winterweer terechtkomen, of dat ze door de paniek niet weten waar ze naar toe vliegen en er ongelukken kunnen ontstaan”, aldus ecoloog Bart Hoekstra van de Universiteit van Amsterdam.
De wetenschappers pleiten voor vuurwerkvrije zones in gebieden waar grote vogels leven die meer last hebben van de omstreden Nederlandse traditie.
