Japanse keizerin Masako ging door diepe dalen
Ze ging jarenlang gebukt onder het verstikkende protocol aan het Japanse hof. Pas de laatste jaren lijkt het beter te gaan met keizerin Masako. Zaterdag viert ze haar zestigste verjaardag.
Masako Owada gaf nogal niet wat op toen ze trouwde met Naruhito, de toenmalige kroonprins van Japan. Als oudste dochter van een diplomatengezin reisde ze in haar jeugd heel de wereld rond met haar ouders. Nergens wortelde Masako; ze ging naar de kleuterschool in het Russische Moskou, volgde het basisonderwijs in het Japanse Tokio en haalde haar diploma van de middelbare school in het Amerikaanse Belmont. Ze wist cum laude haar graad in economie aan de Amerikaanse Harvard-universiteit te behalen en ging aan de universiteit van Oxford in Engeland door voor een graad in de studie internationale betrekkingen.
Een succesvolle carrière lonkte. Masako verhuisde naar Japan, waar ze werkte voor het ministerie van Buitenlandse Zaken. Ze had onder anderen contacten met veel wereldleiders, zoals de Amerikaanse oud-president Clinton en de voormalige Russische president Jeltsin. Intussen verhuisden Masako’s ouders naar Nederland; van 2003 tot 2018 was haar vader rechter bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag.
Depressie
Masako’s turbulente leven raakte pas echt in een stroomversnelling toen ze kroonprins Naruhito leerde kennen. Hun eerste ontmoeting was op een tea die de Spaanse prinses Elena, de oudere zus van koning Felipe, organiseerde.
Masako twijfelde sterk over het opgeven van haar vrijheden. Pas op het derde huwelijksaanzoek van Naruhito in 1992 zei ze „ja”. Ze verloofden zich in januari 1993 en trouwden op 9 juni van dat jaar in de Shintotempel op het terrein van het keizerlijk paleis in Tokio.
Als nieuwbakken kroonprinses moet Masako enorm wennen aan het strikte en starre Japanse hofprotocol. Ook voelt ze de druk om een mannelijke troonopvolger voort te brengen. In 2001 krijgen zij en Naruhito een dochter, prinses Aiko. Of Aiko ooit keizerin van Japan zal worden, is onbekend. Daarvoor zullen eerst de monarchiewetten gewijzigd moeten worden.
Het huwelijk van Naruhito en Masako is goed te noemen, maar met Masako zelf gaat het rond 2004 niet goed. Het Japanse hof maakt bekend dat de kroonprinses wordt behandeld voor een ”aanpassingsstoornis”. In werkelijkheid lijdt ze onder het strakke keurslijf van het hofprotocol en de hoge verwachtingen. Ze wordt depressief. Kroonprins Naruhito neemt het meerdere keren openlijk voor zijn echtgenote op en doorbreekt het taboe dat leden van de keizerlijke familie volmaakt en onaantastbaar moeten zijn.
Het Oude Loo
Door haar depressies verschijnt Masako nog maar sporadisch in het openbaar. In 2006 is ze een tijdje privé in Nederland op uitnodiging van toenmalig koningin Beatrix om in een andere omgeving tot rust te komen. Ze logeert twee weken op Kasteel Het Oude Loo in Apeldoorn. In 2013 is Masako tot grote verrassing bij de inhuldiging van koning Willem-Alexander, haar eerste officiële overzeese verplichting in elf jaar. Een jaar later is ze ook bij het staatsbanket dat aan het Nederlandse koningspaar wordt aangeboden in Japan.
In 2019 kentert Masako’s leven opnieuw. Kroonprins Naruhito volgt zijn vader, keizer Akihito, op en daarmee is Masako de nieuwe keizerin van Japan. In een zeldzaam interview laat Masako zich in het hart kijken: „Als ik denk aan de dagen die voor ons liggen, voel ik me soms onzeker in hoeverre ik in staat zal zijn wat voor de mensen te betekenen. Maar ik zal mijn best doen om bij te dragen aan hun geluk.”
Dankbaar
Het lijkt de laatste jaren iets beter te gaan met Masako. Veranderingen gaan langzaam aan het conservatieve Japanse hof, maar achter de schermen lijkt keizer Naruhito toch wel enige persoonlijke ruimte te hebben gecreëerd voor Masako en ook Aiko, die in 2016 ook al moest worden behandeld in verband met haar mentale gezondheid. De keizerin legt meer werkbezoeken af en als gezin lijken ze gelukkig met elkaar.
In een interview na de troonswisseling laat de kersverse keizerin weten verrast te zijn door de warme ontvangst die zij en haar man kregen. „Ik herstel langzaam, maar zal proberen meer taken te vervullen. Het stemt me gelukkig dat ik nu al beetje bij beetje meer officiële dingen kan doen.”
Volgens haar artsen is Masako nog steeds herstellende, blijft ze onder behandeling en is het zaak haar niet te veel onder druk te zetten, want ze blijft gevoelig voor stress en vermoeidheidsklachten.
De keizerin grijpt steeds regelmatiger momenten aan om met haar onderdanen in contact te blijven. Vorig jaar, op haar 59e verjaardag, blikte ze terug. „Ik heb veel momenten van vreugde meegemaakt, maar ook tijden van verdriet. Ik wil mijn oprechte dankbaarheid betuigen aan de keizer en vele anderen die me bij elke stap hebben gesteund en over me hebben gewaakt.”