De repetitie: De kunst van het weglaten bij instrumentaal ensemble Intermezzo
„Weg! Kom maar!” Het is de tweede repetitie van het seizoen voor instrumentaal ensemble Intermezzo. Het Goudse orkest is onderweg naar een uitvoering van muziek van Bach in Haastrecht. „Jullie zijn “in progress””, vindt invaldirigent Gerard de Wit.
Ze hebben zichzelf en hun muziekinstrumenten door weer en wind naar de Calvijnschool in Gouda gebracht, de spelers van Intermezzo. Met beslagen brillenglazen en natte regenjassen dragen ze hun cello’s, hobo’s en muziekstandaarden naar binnen. In het speellokaal staat op de middenstip een charmant kistorgel klaar. Het is van Gerard de Wit. Vaste dirigent Wouter Verhage is ziek.
De Wit is ingevlogen door voorzitter Jenneken van Keulen. Ze is nog een beetje beduusd dat het toch nog gelukt is om een vervanger te vinden. „We hebben vanavond twee hoboïsten gevraagd om mee te spelen. Die zijn er niet altijd. Maar als ze er zijn, is het fijn dat er een dirigent is om de muziek in goede banen te leiden.”
Streeklengtes
Van Keulen is trots op ‘haar’ orkest. Ze vindt dat Intermezzo de laatste jaren gewonnen heeft aan kwaliteit. „We hebben veel geleerd van onze vorige dirigent, Gerben Budding. Hij was streng op de intonatie: of we zuiver speelden ten opzichte van elkaar, of we gelijke streeklengtes maakten.”
Intermezzo ondersteunt vaak koren bij hun uitvoeringen. Zo is het ensemble ook ontstaan: in 1999 voerde het Woerdense kerkkoor Preludium Bachs cantate ”O Jesu Christ, meins Lebens Licht” uit. Het groepje instrumentalisten dat daaraan meewerkte, werd Intermezzo. Eerst stond het onder leiding van Leo Mauritz. Arjen Uitbeijerse en Gerben Budding volgden en de nieuwste dirigent is Wouter Verhage. Van Keulen schat dat het ongeveer fiftyfifty is, het ondersteunen van een koor of een louter instrumentale uitvoering. „Dat laatste is ook leuk hoor, dan kun je meer zelf uitpakken.”
Tikkende voeten
De avond wordt geopend met gebed door concertmeester en eerste violist Annette van Dooijeweert. Op de standaards staat BWV 235, het ”Kyrie” van Bach. De dirigent, die in allerijl de partituren bij elkaar heeft geraapt om op tijd in Gouda te komen, kent het stuk vanbuiten.
Voeten tikken, onderling worden blikken gewisseld. „Hoe vind je de stemming hier?” informeert De Wit bij Van Dooijeweert. „Ik bedoel het letterlijk.” De concertmeester is tevreden.
De Wit stimuleert Intermezzo verschillende keren om minder staccato te spelen. „Blijf spelen over een boog. En luister naar de tekst. Komma’s en punten geven richting aan de muziek.” Zelf zingt hij zo enthousiast mee dat hij vergeet de tweede violen op een kritiek punt hun inzet te geven. Wat aarzelend komen ze toch op gang.
In de pauze krijgt Ewald Mauritz, die de continuopartij speelt, nog even wat specifieke instructies. „Laat hier de rechterhand maar weg. Het voegt niets toe omdat de hobo’s dezelfde melodie spelen.” Mauritz heeft geen moeite met zijn wat bescheiden rol als continuospeler. „Vaak ben ik binnen het ensemble weer in een kleine bezetting aan het musiceren. En soms heb je wel ineens een solo, zoals een tijdje terug toen ik in de Kirchensonate van Mozart een partij alleen moest spelen.”
De tweede helft van de avond klinken de meeslepende klanken uit Bachs ”Matthäus Passion”: „Wir setzen uns mit Tränen nieder.” „Hobo’s, als het nou dubbel p is, spelen jullie dan even niet mee.” Ook op andere punten valt er nog aan dynamiek te winnen. „Dat ”piano” in maat 76 is echt van Bach zelf. Ik zou het wat meer respecteren.” Om vijf voor tien leert een blik op de klok dat het tijd is. „Je bent al langer gebleven dan je van plan was. Bedankt!” zegt Van Keulen. „Het was leuk om hier te zijn. We hebben veel dingen met elkaar ontdekt”, reageert De Wit.
