Koffie, chocola, poffertjes, muziek, spelletjes voor kinderen én drie landelijke kopstukken. Drie weken geleden kleurde het winkelplein in Wezep nog ChristenUnie-blauw. Vol enthousiasme deelden Mirjam Bikker, Carola Schouten, Maarten van Ooijen en plaatselijke politici verkiezingsflyers uit. Tegen de lokale omroep zei Schouten dat juist in de gemeente Oldebroek „veel dingen spelen die ook landelijk spelen”. Zorgen over de toekomst van boeren bijvoorbeeld.

Op de kaart met verkiezingsuitslagen verbleekte het ChristenUnie-blauw in Oldebroek. Tweeënhalf jaar geleden stemde hier een op de vijf kiezers op de ChristenUnie. Woensdag kreeg de partij nog 12 procent van de stemmen. Alleen in Bunschoten was het verlies groter: daar halveerde de partij naar 11 procent. Waarom haakt de CU-aanhang in Oldebroek zo massaal af?

„Ze hebben te veel mensen dit land in laten komen”, stelt Dick Bastiaan. Hij staat met een winkelwagentje naast zijn auto op de parkeerplaats bij de Boni in Oldebroek. De vorige keer stemde hij nog CU, deze keer werd het NSC. Pieter Omtzigt, die kan de boel wel opschudden, verwacht de geboren en getogen Oldebroeker. „Aan de overbevolking moet nodig wat gedaan worden. En met al die splinterpartijtjes gebeurt er toch niks.”

Ook voormalig CU-stemmer Martin ten Hoeve kleurde dit keer het vakje bij Omtzigts naam rood. „Met de CU verandert er eigenlijk niks. Ik zeg niet dat die mensen hun best niet doen, maar het maakt te weinig indruk.” Specifieke thema’s waarop hij graag verandering had gezien, kan hij niet noemen.

Omtzigt kreeg zijn vertrouwen vanwege zijn „jarenlange ervaring en serieuze werk” als Kamerlid. Ten Hoeve is ervan overtuigd dat NSC nu het verschil gaat maken. „Om die partij gaat het draaien. Als Omtzigt niet meedoet met een kabinet, valt de hele boel in duigen.”

PVV

Absolute winnaar in Oldebroek is de PVV, die een kwart van de kiezers achter zich wist te scharen. Daarnaast deden ook NSC (14 procent) en BBB (8 procent) het goed. Alle andere partijen groeiden niet.

Jammer, vindt Jennie Bruinsma uit het nabijgelegen Elburg, die boodschappen doet bij de Boni. Ook in Elburg leverde de CU flink in – 7 van de 17 procent. Bruinsma bleef de ChristenUnie trouw. „Ik ben ook teleurgesteld in de regering van de laatste jaren. Maar niet in de CU. Die partij alleen kan er niets aan doen hoe het ging met bijvoorbeeld de toeslagenaffaire.”

De winst van de PVV noemt Bruinsma „niet fijn”, maar ze begrijpt goed dat kiezers hun heil bij Wilders zoeken. In haar omgeving ziet ze veel overstappers naar de PVV. „Onze kleinzoon ook. Hij zei: „Ze steken allemaal geld in het milieu, maar wij kunnen geen huis krijgen.” Ik denk dat die gedachte onder veel jongelui leeft.”

Popke Graansma, fractievoorzitter van de plaatselijke ChristenUnie, ziet –net als Carola Schouten tijdens de campagne constateerde– dat landelijke thema’s sterk leven in zijn gemeente. Neem de mogelijke komst van een asielzoekerscentrum (azc), waarvoor het COA voor de zomervakantie een verzoek indiende bij de gemeente. Die wilde wel meewerken, zij het onder voorwaarden. Wat niet helpt, zegt Graansma, is dat het COA tot op heden geen knoop heeft doorgehakt. „Dat vergroot de onrust.” Afgelopen week stuurde het college er een brandbrief over.

Intussen ettert de onzekerheid voort, ziet het raadslid. „Het is heel lastig uit te leggen dat de gemeente geen helderheid kan geven over het azc, zeker nu het zo lang duurt. Als CU worden we hier op afgerekend.”

Aan de Bovendwarsweg, waar de opvanglocatie voor asielzoekers moet komen, staat voor haast elke woning een ‘tekoopbord’ van de actiegroep geenazc.nl. Erop prijkt de tekst ”Binnenkort afgeschreven” en de naam van de ‘makelaar’: gemeente Oldebroek. Ook Marcel Reintsema vreest voor de opvang van zeker 300 asielzoekers, schuin tegenover zijn huis. Zelf stemde hij altijd VVD, maar dit keer ging er een proteststem naar de PVV. Hij begrijpt ook wel waarom inwoners met de CU afrekenen. „Argumenten tegen deze locatie zijn met name door de CU geparkeerd. In een gesprek kregen we een uur lang te horen: „We horen en delen uw zorgen.” Kom liever met goede argumenten en kijk naar andere mogelijkheden.”

Boeren

Ook voor agrariërs duurt de onzekerheid voort, ziet CU-raadslid Graansma. „Er is geen landbouwakkoord en niemand weet hoe het verder gaat met de stikstofaanpak.” Kort na de Provinciale Statenverkiezingen bracht hij, samen met andere CU-fractievoorzitters uit de Noord-Veluwe, het thema in een gesprek met Mirjam Bikker onder de aandacht van de landelijke partij.

„Een paar jaar geleden was de CU nog het grootst in een heel aantal Noord-Veluwse gemeenten. Door de stikstofcrisis vervreemdt de partij wellicht een belangrijke kiezersgroep van zich. Dat is absoluut geen verwijt”, haast hij zich te zeggen. „De zorgen worden landelijk gedeeld en gevoeld. We moeten verder en dat los je niet op door de hakken in het zand te zetten.”

Op het winkelplein in Wezep, waar de CU eerder campagne voerde, vertelt boer Van der Velde dat hij zich door zijn oude partij in de steek gelaten voelt. „Carola Schouten was er als minister van Landbouw niet voor gangbare landbouw.” Bij de vorige verkiezingen koos hij BBB, dit keer CDA. „Ik heb sympathie voor Bontenbal. Volgens mij zijn de boeren bij het CDA beter af dan bij de ChristenUnie.”