„We hebben een politieke blik nodig die gericht is op de tweestatenoplossing. Dit kan alleen met de dialoog worden bereikt”, aldus Borrell maandag op X (voormalig Twitter).

Later deze week bezoekt de EU-buitenlandchef Israël en de Palestijnse gebieden om met regionale leiders over humanitaire toegang, hulp en politieke kwesties te spreken. „Europa moet bij het conflict betrokken worden”, aldus Borrell maandag. Hij doet ook Bahrein, Saudi-Arabië, Qatar en Jordanië aan; landen die mogelijk kunnen bijspringen, bemiddelen of hun invloed aanwenden bij de Palestijnen. „Er is geen oplossing mogelijk zonder inzet van Arabische staten”, sprak de hoogste diplomaat van de Europese Unie maandag.

Voor Borrell, die vaak wordt verweten naar de Palestijnse kant te neigen, is het de eerste keer sinds zijn aantreden als buitenlandchef dat hij Israël aandoet. Andere EU-kopstukken –Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie en Roberta Metsola, de voorzitter van het Europees Parlement– bezochten Israël al na de aanval van Hamas op 7 oktober. Eerder stond de reis van Borrell in december gepland.

Anders dan de EU-buitenlandchef nu van plan is, bezochten Von der Leyen en Metsola in oktober niet de Palestijnse gebieden. Vooral de Commissievoorzitter kreeg naderhand kritiek –zelfs van 798 eigen stafmedewerkers– dat ze blind Israël steunde en zo carte blanche gaf om hard terug te slaan. Diplomaten namen het haar vooral kwalijk dat ze zich niet uitsprak over de humanitaire gevolgen van vergeldingsaanvallen en het feit dat de Israëli’s de Gazastrook van brandstof, voedsel en water afsloten.

Borrell uit zich wel regelmatig kritisch over de situatie in de Gazastrook. Eind oktober sprak hij dat de door Israël gecreëerde omstandigheden „in strijd zijn met het internationaal recht” en riep op tot „een gevechtspauze” om humanitaire toegang mogelijk te maken. Maandag benadrukte Borrell nog eens dat Israël niet in Gaza kan blijven, zodra de oorlog voorbij is. Zijn uitspraak volgde op een verklaring van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu dat Israël „de gehele veiligheidsverantwoordelijkheid” voor Gaza „voor onbepaalde tijd” op zich neemt.

Ook over Von der Leyens onverdeelde steun aan Israël liet Borrell zich kritisch uit. Het buitenlandbeleid van de EU wordt niet bepaald door de Commissie, maar door „de Raad van regeringsleiders, voorgezeten door Charles Michel, en door de Raad van ministers van Buitenlandse Zaken, onder voorzitterschap van mij”, sprak hij.

De Spaanse Borrell is met zijn uitspraken kritischer dan veel lidstaten. Maandag poogden de EU-ministers van Buitenlandse Zaken in Brussel tot een verklaring te komen over de rol van Israël in de oorlog met Hamas. Terwijl Spanje streeft naar een volledig staakt-het-vuren, wijzen landen als Duitsland, Oostenrijk en Tsjechië op Israëls recht op zelfverdediging. Tot op heden laten de lidstaten het bij een gezamenlijke oproep aan de Israëlische regering tot humanitaire gevechtspauzes en de opening van humanitaire corridors naar Gaza.