Plannen partijen met minimumloon lang niet allemaal even concreet
Bestaanszekerheid is een van de hoofdthema’s in de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen, en dat is terug te lezen in de verkiezingsprogramma’s. Veel partijen zeggen er via het minimumloon voor te willen zorgen dat werkenden met een laag inkomen beter kunnen rondkomen. Maar hun voorstellen lopen uiteen en zijn lang niet allemaal even concreet.
De VVD bijvoorbeeld vindt dat „je met een voltijdsbaan rond moeten kunnen komen” en dat daarom het minimumloon omhoog moet. De partij noemt evenwel geen bedrag. Het CDA pleit voor een „adequate verhoging”, maar laat eveneens in het midden hoeveel dat dan moet zijn. BBB wil „op lange termijn” het minimumloon verhogen, rekening houdend met „de gestegen kosten voor levensonderhoud”, maar zegt evenmin met hoeveel.
GroenLinks-PvdA noemt in het eerste gezamenlijke programma wel een concreet bedrag: 16 euro per uur. Dat komt neer op 60 procent van het mediane brutoloon. Daarmee wil de linkse combinatie hetzelfde als haar electorale concurrent SP, die ook pleit voor 16 euro per uur. Dat moet gaan gelden voor iedereen vanaf 18 jaar, ook daar zijn de linkse partijen het over eens. Nu geldt tot 21 jaar nog het minimumjeugdloon, dat voor 18-jarigen de helft lager ligt dan het ‘volwassen’ minimumloon.
Ook de ChristenUnie wil het minimumloon opkrikken naar 60 procent van het mediane salaris. Daarmee zou het volgens de christelijke partij in 2028 op bijna 18 euro per uur uitkomen. Ook D66 kijkt vooruit naar datzelfde jaar, normaal gesproken het laatste waar het volgende kabinet nog over beslist. De sociaal-liberalen willen dat het minimumloon dan „tenminste” 17,50 euro per uur bedraagt.
Nieuw Sociaal Contract (NSC) van Pieter Omtzigt wil het minimumloon „herijken”, staat in het verkiezingsprogramma. De partij vindt dat het inkomen van werkenden op zijn minst toereikend moet zijn om in de basisbehoeften te voorzien. Wat voor bedrag daar bij hoort, maakt zij niet duidelijk. NSC wil daarnaast inzetten op een betere betaalbaarheid van basisvoorzieningen als voedsel, energie en onderdak.
BVNL erkent dat een hoger minimumloon het aantrekkelijker maakt om te gaan werken. De partij wil daar evenwel niet alleen werkgevers voor laten opdraaien, en pleit voor een relatief bescheiden verhoging naar 14 euro per uur. Daarnaast moeten lagere lasten helpen om werken meer te laten lonen. BVNL is het overigens met de linkse partijen eens dat 18-plussers het volledige minimumloon moeten krijgen.
Van de partijen die in hun verkiezingsprogramma aandacht besteden aan het minimumloon, wil alleen JA21 niets weten van een verhoging. De partij vreest dat dit de inflatie verder aanwakkert. De SGP noemt het minimumloon niet maar pleit voor belastingverlaging om de positie van werkenden aan de onderkant van de arbeidsmarkt te verbeteren. Ook in het programma van Forum voor Democratie komt het woord niet voor.
Het wettelijk minimumloon gaat op 1 januari 2024 naar 13,27 euro per uur. De Tweede Kamer stemde vlak voor het verkiezingsreces in met een voorstel van GroenLinks-PvdA en ChristenUnie om halverwege het jaar een bescheiden extra verhoging door te voeren, bovenop de gebruikelijke aanpassing aan de hand van de gemiddelde stijging van de cao-lonen.