Het rapport ”No Guts, No Hollands Glorie!” is opgesteld met ondernemers, experts van kennisinstituten en vertegenwoordigers van brancheorganisaties en werd aangeboden aan ministers Micky Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat), Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) en staatssecretaris Christophe van der Maat (Defensie).

CDA’er Van Bijsterveldt schrijft in de inleiding van het rapport dat scheepsbouw is „waar ons land van oudsher sterk in is”. Zij wil dat veel meer typen schepen weer op Nederlandse bodem kunnen worden ontworpen, gebouwd en onderhouden. Daar is nadrukkelijk wel regie door het kabinet en steun van de overheid voor nodig, want doordat de overheid de afgelopen decennia scheepswerven amper heeft gesteund, zijn de problemen groot, aldus Van Bijsterveldt.

Het kabinet schreef donderdag in een reactie op het rapport: „Nederland heeft onder meer onvoldoende concurrerende bouwcapaciteit voor marineschepen en specialistische werkschepen, terwijl dit hard nodig is voor onze veiligheid, onze vitale infrastructuur, de bescherming tegen water en de energietransitie.” Het kabinet en de scheepsbouwsector willen dan ook ingrijpen, en steken de komende twee jaar gezamenlijk 60 miljoen euro in innovatieve scheepsbouw.

Van Bijsterveldt denkt dat „alleen al in de categorie commerciële zeeschepen” in tien jaar tijd een verdubbeling mogelijk is van het aantal schepen dat in Nederland wordt gemaakt. Nu gaat het nog om gemiddeld 44 schepen per jaar, in 2033 moeten dit negentig schepen worden. „Ook zullen in Nederland meer marineschepen en schepen voor de Rijksrederij gebouwd gaan worden in de komende jaren.”

Knelpunten

De gezant erkent in het rapport dat het „geen sinecure” is om dit doel te behalen. Europa heeft een flink deel van haar marktaandeel verloren, vooral aan Aziatische landen. Veertig jaar geleden had Europa nog 45 procent van de markt in handen, inmiddels nog maar 4 procent. De „kritieke ondergrens is niet ver weg”, aldus Van Bijsterveldt.

Het beleid is de afgelopen decennia verwaarloosd, constateert het team van Van Bijsterveldt, dat niet minder dan 25 knelpunten ziet die het moeilijk maken om de scheepsbouw terug te doen keren naar de hoogtijdagen. „Wij kunnen het ons niet veroorloven om voor scheepsbouw afhankelijk te worden van het buitenland”, aldus het rapport. Er komen daarom 25 maatregelen, gebundeld in vijf actielijnen.

De scheepsbouwsector krijgt in andere landen veel meer overheidssteun, en in Nederland zelf worden scheepswerven bedreigd door woningbouw, personeelstekort en beperkte financiering. Volgens het team is het innovatiebudget de laatste jaren sterk verlaagd en wegen nationale belangen niet genoeg mee bij de inkoop van schepen.