De Grote Kerk in Dordrecht, de Maartenskerk in Zaltbommel, de Bovenkerk in Kampen: wie een avond lang psalmen wil zingen –massaal, gedragen, niet-ritmisch– onder begeleiding van organisten als Pieter Heykoop, André Nieuwkoop of Arthur de Jong, kan overal terecht.

Job van Boven (21) en Jan Hogendoorn (20) misten iets in dit geheel en ontplooiden daarom een nieuw initiatief. Beiden zijn actief als organist: Van Boven, pabostudent aan de pabo in Gouda, speelt in de gereformeerde gemeente van De Valk-Wekerom en heeft les van Gerben Budding uit Gouda; Hogendoorn (Bergambacht) was leerling van Budding en studeert nu orgel aan het Amsterdams conservatorium.

Vorig jaar belegden de twee in de Buitenkerk in Kampen op 5 mei een eerste middag, toen nog zonder naam, met Sietze de Vries aan het Hinszorgel. De tweede aflevering in maart –nu met het motto: ”Samen zingen in lijn met Calvijn”– was in de Pelgrimvaderskerk in Delfshaven, met organist Gerben Budding. Vrijdag is de derde, in de Dorpskerk van Hendrik-Ido-Ambacht, waarbij Rien Donkersloot het Duyschotorgel bespeelt.

Vanwaar dit initiatief?

Jan Hogendoorn: „We genieten allebei van samenzang. Maar wij vinden het belangrijk dat je van een psalm alle verzen zingt, niet maar een paar versjes. Bovendien: organisten moeten volgens ons conservatorium gedaan hebben. Of ons initiatief een reactie is op de massale samenzangavonden? Nou ja, wij houden zelf van een andere stijl. Het overdadig gebruik van de tremulant hoeft van mij niet. We vinden het bijvoorbeeld ook vervelend als mensen niet direct inzetten bij het zingen. En dat het vervolgens wel erg langzaam gaat. Daarbij zijn het op zulke avonden –ik ben er wel geweest– eigenlijk altijd de geliefde verzen uit bekende psalmen. En dan: ze zijn vaak in Dordt of Zaltbommel of Kampen. Wij kiezen voor andere locaties die ook heel geschikt zijn voor samenzang.”

Wat is dat, zingen in lijn met Calvijn?

„We laten ons inspireren door hoe Calvijn het zingen voor zich zag. Ritmisch en in een aardig tempo. Ook doen we alle verzen van een psalm, vaak in beurtzang: afwisselend allen, of alleen vrouwen of alleen mannen. In Hendrik-Ido-Ambacht zingen we bijvoorbeeld heel de Psalmen 6, 28, 63, 75 en 138. We houden vast aan de berijming van 1773, die binnen de reformatorische kring overal gebruikt wordt. Verder verzorgt een predikant een meditatie, deze keer de christelijke gereformeerde ds. J. de Bruin uit Rotterdam-Kralingen.”

Calvijn zong zonder orgel…

„In Genève zongen ze inderdaad a capella. Dat is in Nederland ook geprobeerd, maar het was niet echt een succes. Constantijn Huygens beschrijft in de 17e eeuw hoe dat ging: „Daer wert om ’t seerste uytgekreten”. Daarom pleitte hij voor het gebruik van het orgel. We wilden het praktisch houden, en zingen daarom met begeleiding. Bovendien: we hebben in ons land prachtige samenzangorgels.”

Wie vormen jullie doelgroep?

„Iedereen is welkom. We zien dat er een brede groep op afkomt. Misschien is het minder het publiek dat naar de traditionele samenzangavonden gaat. Wij zingen strak en in de slag. De afgelopen keren waren ook minder massaal, met zo rond de honderd mensen. En qua orgelspel is het ook niet de romantische stijl die anderen hanteren. Dat wordt ook lastig in Hendrik-Ido-Ambacht, op een instrument dat in een oude stemming, een verkapte middentoonstemming, staat. Maar in Delfshaven hebben we Psalm 14 helemaal gezongen, over de trotse dwaas, waarbij Gerben heel modern improviseerde en begeleidde. Daar moet je misschien van houden. De opnamen die we op YouTube plaatsen, worden goed bekeken, Psalm 85 vanuit Kampen zelfs meer dan 10.000 keer. Er staan uiteenlopende reacties onder. Sommigen vinden het maar niks, anderen noemen het prachtig.”

Wat kunnen we verder verwachten?

„Voor 2024 hebben we al wel ideeën. Sietze, Gerben en Rien zouden nog een keer kunnen spelen. Of anderen, waarbij we het criterium van de kwaliteit vasthouden. Samenzang begeleiden en improviseren moet je leren, het is een vak. Of ik zelf een keer een aflevering voor mijn rekening neem? Nee hoor, ik geef zelf genoeg concerten. Ik vind het vooral heel leuk om een ander te laten spelen.”

Meer informatie: www.inlijnmetcalvijn.nl